Zoals je inmiddels weet is ruim 60% van alle mensen in Nederland chronisch ziek. Voor iedereen boven de 80 is dat zelfs 80%. Als je daarbij beseft dat dat 10 jaar geleden ‘nog maar’ de helft was, kan je er van uitgaan dat er de laatste decennia veel gebeurd is. Ik verwacht dat de RIVM dit jaar weer een update zal geven. Chronisch ziek betekekent overigens dat je minstens een ziekte onder de ledenen hebt waarvoor je levenslang synthetische medicijnen moet slikken. Toch is het relatief simpel om dit te voorkomen met voeding. Met de informatie in deze blog kan je het tij zelfs keren.

https://www.youtube.com/results?search_query=Wanneer+is+voeding+optimaal+gezond

Voor ik verder ga, wil ik graag eerst uitleggen hoe het komt dat er zoveel mensen in Nederland chronisch ziek zijn (zo’n 11 miljoen hoorde ik onlangs). Dat heeft te maken met vier dingen; wat je eet, hoe je leeft, wat je slikt en je mindset. Voor alle vier geldt: dat kan een positieve of een negatieve invloed hebben op je gezondheid. Met andere woorden: de bal ligt bij jou! Fat lijkt een grote verantwoordelijkheid, en dat is het ook, maar beter jij dan de voedingsindustrie. Durf jij die uitdaging aan?

Als ik zeg ‘gezondheid’ gaat dat vooral over je microbioom, de verzameling microben – virussen, schimmels, bacterieen, etc. – die zich voornamelijk ophouden in je darmen. Een disbalans in het microbioom is de oorzaak van alle welvaartsziektes, zoals diabetes, hart- en vaatziektes en kanker. Dus ligt de oplossing voor deze ziektes ook daar! En, zoals ik net al concludeerde, bij jou. Hier krijg je er de juiste informatie over.

Wat kan jij daaraan doen?

Eigenlijk heel veel. Wat ik je zo ga uitleggen, is zo logisch als 1+1 is twee, en dus voor iedereen te begrijpen. Ook voor jou! Let wel, dit is niet per se een advies, maar een uitleg waar jij het mee eens kunt zijn of niet. Bij twijfel altijd checken.

Goed, het microbioom. Het microbioom is de verzamelplaats van allerlei kleine wezentjes die van de goede soort kunnen zijn, of van de slechte. Het spreekt voor zich dat slechte wezentjes een negatieve invloed hebben op jouw gezondheid, en goede een positieve invloed. En ook daarvoor geldt: jij bepaalt of je goede of slechte bacterien in je lijf hebt.

Dat is afhankelijk van wat je eet, hoe je leeft, wat je slikt en je mindset. Maar in dit deel gaat het over voeding, dus gaat het ook over gezonde voeding in tegenstelling tot ongezonde voeding. Nu moet ik zeggen dat er een vage scheidslijn loopt tussen gezonde en ongezonde voeding, maar naarmate je verder van die scheidslijn af komt, des te groter het verschil en dus hoe groter de invloed die je daarmee uitoefent op je lichamelijke gesteldheid en vooral je immuunsysteem en het microbioom.

Maar wat is nu eigenlijk gezonde voeding? Dat is voeding die lichaamseigen is en dus een positieve invloed heeft op je immuunsysteem. Al eerder op deze website – en zelfs op de homepage – heb ik uitgelegd wat het immuunsysteem is en met welke voeding je het sterker maakt en met welke voeding je het verzwakt. Omdat onze voorouders hun hele bestaan ‘natuurlijk’ hebben gegeten en gedronken – er was immers niets anders – en ons DNA zich in 100.000 jaar slechts 0,5% aanpassen aan veranderde omstandigheden, is dit nu nog steeds de meest gezonde manier voor ons. Dus natuurlijke voeding, voeding zonder stoffen die het lichaam niet herkent als voedinhchemicalien zijn lichaamseigen, en voeding met chemicalien zijn lichaamsvreemd.

Daarbij moet je denken aan een grote variatie in natuurlijke (biologische) voedingsproducten zoals groente (met name groene groentes en felgekleurde groentes), fruit (dat felgekleurde geldt ook voor fruit), beiden onbespoten. (Rauwe, ongezoute) noten, (bilogische) eieren, (biologisch) vlees, vis, zaden, olie, pitten en gefilterd water. Als je deze voedingsproduten in de biologische winkel of bij de biologische boerderij haalt, kan je zelf controleren of het echt biologisch. Wil je weten of een product echt biologisch is, check dan of het lichtgroene keurmerk op de verpakking is te zien. Zo niet, vergeet het dan maar. 

Omdat de omgeving de afgelopen decennia steeds harder achteruit is gehold qua voorwaarden voor een gezond leven – het aantal in een laboratorium ontwikkelde chemische en synthetische stoffen is verduizelingwekkend gegroeid – groeit het aantal chronische zieken ook hard. Deze ingredienten zitten dan ook allang niet meer alleen in onze voeding, maar je kunt beter vragen waarin zitten ze niet. Maar dus ook – en steeds meer – in voeding. Iets is gezond als ons lichaam het herkent als voeding – dat zijn gezien ons DNA, alle producten die onze voorouders aten en dronken. Voor deze moderne stoffen geldt dat ons lichaam die niet herkent als voedding. In plaats deze stoffen te verteren en af te geven aan ons lichaam waar ze goed werk zouden moeten leveren, slaat ons lichaam ze op in onze buikholte rond onze vitale organen.

Om te begrijpen dat dat op termijn tot vervelende gevolgen zal leiden, hoef je niet brilliant te zijn. Dat is een van de snelst groeiende factoren als het gaat om het risico op een chronische aandoening. Helaas, zo’n 95% van alle mensen weet dat niet en blijft braaf zijn of haar boodschappen doen bij de supermarkt. Dat is lekkergemakkelijk en vooral goedkoop. Goedkoop is ook hier duurkoop, want als je weet dat ongeveer eenzelfde percentage van alle producten in de supermarkt is besmet met deze bewerkte stoffen, weet je al een heel stuk meer. Als je gezond oud wil worden, blijf dan weg uit supermarkten en alle andere winkels waar je deze producten kunt kopen.

Dus als je ongezond – je weet nu wat daarmee wordt bedoeld – eet dan zal dit een negatieve invloed op je microbioom hebben – omdat slechte bacterien aangetrokken worden door ongezonde voeding – je immuunsysteem en dus op je algehele gezondheid. De eerste symptomen zijn vermoeidheid, allergieen en vatbaar voor ziektes als verkouden of griep. In het algemeen is het zo, dat je sneller ziek wordt en dat het langer duurt voordat je weer bent hersteld. Ook virussen hebben meer grip op je lichaam als het is verzwakt. Gezonde voeding trekt juist goede bacterien aan en dat levert een gezonde balans in je microbioom op. Het resultaat is dus een sterker immuunsysteem, meer gezondheid en dus veel minder kans op ziekte en sneller weer hersteld.

Samengevat: als je voeding eet en drinkt die o.a. de slechte bacterien graag eten, groeit het aantal slechte bacterien snel, daardoor raakt je microbioom uit balans en word je kans op een chronische ziekte dus groter. Als je voeding eet waar de goede bacterien van houden, groeit het aantal goede bacterien en wordt de kans op een van de welvaartsziektes – en allerlei andere kwalen – dus kleiner. Zo simpel kan het zijn. Hoewel daar steeds meer onderzoek naar gedaan wordt, weten we nog maar weinig van het microbioom, maar dat je met voeding invloed kan uitoefenen op je gezondheid staat inmiddels wel vast; 97% van alle ziektes kunnen we zelf de baas.

Daarbij moet je denken aan een grote variatie in natuurlijke (biologische) voedingsproducten zoals groente (met name groene groentes en felgekleurde groentes), fruit (dat felgekleurde geldt ook voor fruit), (rauwe)noten, eieren, vlees, vis, zaden, olie, pitten en water. Als je deze voedingsproduten in de biologische winkel of -boerderij haalt, kan je zelf controleren of het echt biologisch is door te kijken of het lichtgroene keurmerk erop vermeld staat.

Aan de ene kant groeit dus het aantal slechte stoffen – met slecht wordt bedoeld stoffen die ons immuunsysteem verzwakken en het microbioom in dysbalans brengen – maar daalt het gehalte aan goede stoffen, zoals vitaminen, mineralen en spoorelementen. Daarvoor zijn een paar redenen: omdat de grond steeds grootschaliger, intensiever en door steeds zwaardere machines wordt bewerkt, raakt de grond steeds meer uitgeput, waardoor de gehaltes aan deze gezonde stoffen rap daalt. En als die nog nauwelijks in de aarde voorkomen, zitten ze ook niet meer in grote getalen in de producten die je in de supermarkt koopt.

Wat dat betreft is onze enige hoop biologische teelt. Hoewel veel mensen nogal lacherig doen over ‘biologisch’ kloppen de argumenten vaak wel; het is duurder – al is het verschil in prijs door de oorlog in Kroatië aanzienkijk kleiner geworden. Ook liggen de schappen in de biologische winkel nog vol. Maar het belangrijkste verschil tussen reguliere en biologische teelt is dat de biologische boer zich heel bewust is van zijn taak en hij (of zij) doet dat veel respect voor de dieren, het land en de planten. Bijvoorbeeld door niets (of veel minder) en zeker geen chemische rotzooi over de groente en fruit te spuiten.

Al met al is het wat mij betreft klip en klaar dat de voordelen van de biologische teelt, en de nadelen van de reguliere teelt zo groot zijn dat de gevolgen ook heel duidelijk zichtbaar zijn. Niet alleen stijgt het aantal chronisch zieke mensen hard, ook daalt de gemiddelde levensverwachting en stijgen de zorgkosten nog sneller. Misschien zijn biologische producten iets duurder, het respect waarmee de planten, het land en de beesten worden behandeld en vooral wat het voor jou opbrengt, is het die paar euro wel waard. Als je nagaat dat mensen die zich dit kunnen veroorloven 15 jaar langer en in goede gezondheid leven, is dat samengevat heel veel gelukkige en gezonde dagen voor relatief heel weinig geld.

Rauw is (vaak) beter

De grootschalige bewerking van het land is niet de enige reden wardoor we steeds minder micronutrienten binnen krijgen, dat komt ook omdat deze voedingsproducten vn heinde en verre worden aangevoerd, waardoor een deal van de goede stoffen al is verdwenen als het op je bordje terechtkomt. Daarnaast kan je voeding ook behoorlijk naar de gallemiezen helpen door ze op de verkeerde manierte bereiden. Een te hoge temperatuur bereidden – bijvoorbeelddoor wokken of frituren – zorgt er voor dat de olie waarin je dat doet gaat oxideren, waardoor de voeding een soort van vergiftigd wordt.

Waar je veel winst kunt boeken, is groente rauw eten. Veel groentes en zeker fruit kan je gewoon rauw eten. Andere groentes moet je juist warm opdienen bijvoorbeeld door het niet te lang en zeker niet te heet te stomen (dat is de op een na beste manier van hetbereiden van groente). Wat het je gemakkelijker kan maken, is gevarieerd eten en drinken. Als je bijvoorbeeld elke dag hetzelfde eet, ook al is dat nog zo gezond, komt dat je gezondheid niet ten goede. Idealiter heeft ons lichaam alle gezonde stoffen nodig die er bestaan, en dat aantal loopt in de duizenden: naast macro-, en micro- stuitte ik onlangs op een groep supergezonde stoffen, samen fytonutriënten genaamd.

Hoewel de wetenschap hier nog weinig mee bezig is, kan je na mijn uitleg zelf wel begrijpen waarom dat zo’n enorme positieve invloed op je gezondheid heeft. Het woord fytonutrienten bestaat uit twee delen: ‘fyto’ en ‘nutrienten’, ‘fyto’ betekent ‘plant’ en ‘nutrienten’ betekent ‘voedingsstoffen’. Veel van deze fytonutriënten worden gezien als supergezond.

Dat heeft te maken met zogenaamde metabolieten. Een metaboliet speelt een belangrijke rol bij de stofwisseling van planten. Metabolieten zijn onder andere vetzuren, aminozuren, adenosinetrifosfaat, glucose, adrenaline, alkaloïden en glycosiden, deze stoffen zijn niet noodzakelijk voor de groei van de plant, maar zijn wel belangrijk om indringers buiten de deur te houden. Bovendien zijn de producten waar ze in zitten, zoals gezegd, supergezond.

Je hebt ook nog de primaire metaboliet, deze stoffen zijn nodig voor de directe overleving van de plant (verwerking van eiwitten, vetten, DNA regulatie etc.). Je zou dit kunnen vergelijken met je vitale organen zoals je hart, nieren, lever etc. De secundaire metaboliet zou je dan kunnen vergelijken met je immuunsysteem; dat beschermt de plant tegen indringers. Dat geldt ook voor ons lichaam.

Antioxidanten

De fytonutriënten kan je weer onderverdelen in diverse categorien zoals de carotenoïden, flavonoïden, inositofosfaten, lignanen, isothiocyanaten, fenolen, saponiet, sulfiden en terpenen. De secundaire metabolieten (flavonoïden) geven de kleur aan de plant. De kleur is essentieel voor het aantrekken van de juiste bestuivers van de plant. Alle felgekleurde groente- en fruitsoorten zijn antioxidanten. Die zijn belangrijk omdat ze de Vrije radicalen bestrijden. Daarmee helpen ze het immuunsysteem om deze vaak gevaarlijke indringers tegen te houden.

Fytonutriënt #1: Carotenoïden

Fytonutriënten hebben gemeen dat ze allemaal heel gezond zijn en allemaal een speciale taak hebben in ons lichaam. Dus als je alle fytonutrienten inneemt, ben je optimaal beschermd en dus optimaal gezond. Zo zijn carotenoïden verantwoordelijk voor het absorberen van blauw licht waardoor de plant de felle kleur krijgt. Met andere woorden als je groente of fruit eet dat een felle kleur heeft, is dat sowieso goed voor je gezondheid. Daarom is het ook belangrijk om niet alleen zoveel mogelijk rauwe, fel gekleurde grooentes te eten, zodat je zoveel mogelijk gezonde stoffen binnenkrijgt, maar ook zoveel mogelijk fytonutrienten.

Fruitsoorten of groentensoorten die rijk zijn aan carotenoïden bevatten bijvoorbeeld de kleur oranje die o.a. in wortels zit. De categorie Caretonoïden bestaat echter uit veel meer dan alleen beta caroteen (vitamine A derivaat). Zo heb je ook alpha caroteen, beta cryptoxanthine, luteïne, lycopeen en zeaxanthine. Onder elk van deze sub-categorie caretonoïden vallen honderden, misschien wel duizenden producten. Die hebben allemaal een gezondheidsbevorderende functie in het lichaam; lycopeen, dat bijvoorbeeld in spinazie zit, speelt een belangrijke rol om de ogen te beschermen.

UIt onderzoek is gebleken dat deze fytonutriënten het risico op kanker verminderen, of zelfs helpen bij de genezing. Een kanttekening die ik hierbij wil maken, is dat de absorptie van deze belangrijke fytonutriënten afhankelijk is van andere voedingsmiddelen. Dat betekent dat je naast fytonutrienten ook voldoende macronutriënten (eiwitten, koolhydraten en vetten) en vooral micronutrienten (mineralen, vitamines en spoorelementen) moet binnenkrijgen. Nog een reden om zo gevarieerd mogelijk te eten.

Fytonutriënt #2: Flavonoïden

De tweede belangrijke fytonutriënt zijn de flavonoïden, zeg maar de pigment of kleur van de plant, waardoor ze een secundaire metaboliet zijn (niet essentieel voor overleving van de plant). Ook van flavonoiden zijn er heel veel: flavonolen, dihydroflavonolen, flavonen, isoflavonen, flavanonen, anthocyanen, en anthocyanidinen. Elk heeft invloed op een andere werking in ons lichaam.

Vitamine P

In de natuurlijke geneeskunde worden flavonoïden geclassificeerd als vitamine P. Had ik het bij Carotenoïden nog over antioxidanten, flavonoïden staan zelfs te boek als sterke antioxidanten. De structuur van flavonoïden zorgt er namelijk voor dat vrije radicalen in je lichaam opgespoord worden. Vrije radicalen veroorzaken veroudering, terwijl een voedingspatroon met voldoende antioxidanten juist zorgt voor anti-veroudering. Je zou kunnen zeggen dat je daar jong bij blijft, zowel qua gevoel als qua gezondheid.

In welke producten zitten fytonutrienten?

Ga er maar even voor zitten, want dat zijn er nogal wat: o.a. alle soorten bessen, bonen, tomaten, pruimen, frambozen, aardbeiden, appels, kersen, zoete aardappelen, bieten, kool, sla en uien, maar ook artisjok, spinazie, spruitjes, broccoli, rode pepers, aubergine en knoflook.

Conclusie

Fytonutriënen zijn superbelangrijk voor je gezondheid, maar ze kunnen niet zonder macro- en micronutrienten – daarom is variatie ook heel belangrijk. Al deze producten zorgen voor een gezonde balans in het microbioom, waardoor we een veel kleinere kans hebben op ziektes of een grotere kans op genezing van welvaartsziektes. Aan de andere kant zorgen bewerkte, chemische stoffen, een uitgewoonde aarde, een ongezonde bereiding en eenzijdig dieet er voor dat het gezondheidshalte zodanig wordt verminderd dat het de balans in het microbioom verstoort, waardoor het risico op welvaartsziektes juist toeneemt. Maar ook de enorme afstanden die deze producten moeten afleggen, zorgt voor een vermindering van goede stoffen. Daarom is samengevat het advies om groente en fruit lokaal te telen, onbespoten, dus biologisch te kopen en zoveel mogelijk rauw en gevarieerd te eten.

Een gezond voedingspatroon bestaat dan ook uit voldoende – verschillende en in de juiste verhouding, afgestemd op jouw lichaam en gezondheidssituatie – micronutriënten, macronutriënten en fytonutriënten, eventueel aangevuld met een aangepast patroon aan natuurlijke supplementen.

Ik raad je dan ook aan om je gezondheid regelmatig te laten meten bij een orthomoleculair therapeut op basis waarvan je precies weet waar je een tekort aan hebt en hoe je die tekorten aan kunt vullen. Daarbij kan je er sowieso van uitgaan dat alles wat ik hierboven heb gezegd over gezondheid geen schade doet en een belangrijke rol speelt bij het bestrijden, voorkomen en genezen van alle welvaartsziektes, inclusief kanker.

Ik eet bijvoorbeeld als lunch een bordvol gevarieerde biologische groene, gekleurde, gefermenteerd en rauwe groentes en fruitsoorten, met verschillende biologische, rauwe zaden, pitten en noten, hutenkase, olijfolie en lijnzaadolie. Dat is niet alleen reuze gezond, het is ook nog eens heel lekker. Daarnaast eet ik als ontbijt plantaardige yoghurt of kwark met fruit (blauwe bessen, kiwi, appel, etc.) en ‘s avonds een warme maaltijd met champignons en shiitake, aubergine, knoflook, ui en groene groentes.

Het door het Voedingscentrum geadviseerde gehalte van 250 gram groente per dag is onvoldoende, dat moet minstens het dubbele zijn. Verder leef ik intuïtief en actief, denk ik in oplossigen in plaats van risico’s en maak van een vlieg zo weinig mogelijk een olifant. Laat staan twee..

Om het microbioom in balans te houden of weer te krijgen, is het verstandig om niet alleen natuurlijke voedingsproducten te eten en drinken, maar ook om sowieso alle bewerkte stoffen zoveel mogelijk uit je lichaam te weren. Nu zitten er in bewerkte voeding veel bewerkte – chemische of zelfs toxische – stoffen die je microbioom uit balans brengen, maar die zitten ook in honderden andere producten; van huishoudelijke, schoonmaak- schoonheids- en verzorgingsmiddelen tot de bank, het kleed, de bedden en bedbekleding, etc. Met name de laatste decennia is dat aantal gezeplodeerd, zo erg dat daar nog nauwelijks op kan worden gecontroleerd. Het aantal chemicalien die is verboden beperkt zich in Amerika tot 11, in Nederland is dat veel en veel meer.

Welke voeding is gezond?

In eerdere blogs heb ik daar al veel over gezegd, maar er kan nog meer over gezegd worden, informatie die heel duidelijk maakt wat waarom gezond is. Om te beginnen heb ik net al gezegd en uitgelegd wat ‘bewerkt’ betekent en waarom dat ongezond is. Voor alle duidelijkheid: gezond is wat onze verre voorouders altijd hebben gegeten en gedronken: alles wat de natuur hen gaf: planten, zaden, pitten, noten, vis, vlees en water, iets anders was er immmers niet. Tegenwoordig heet dat ‘biologisch’ omdat er de laatste zes of zeven decennia wel iets anders beschikbaar is: de industrie heeft van deze natuurlijke producten namelijk bewerkte producten gemaakt en die herkent ons lichaam niet als voeding.

En aangezien verreweg de meeste mensen onbewust deze bewerkte producten in de supermarkt kopen, stijgt het aantal chronische zieken. Dus stap 1 is: natuurlijke voeding is gezond, sterker nog het is de basis van chronisch gezond: geen enkele ziekte onder de leden en geen enkel medicijn! Maar zelfs deze kennis kunnen we nog nuanceren. We kunnen bijvoorbeeld zeggen dat alles wat van natuurlijke aard is gezond is, maar dat is niet helemaal waar. Ten eerste zijn er plantaardige producten die giftig zijn, bijvoorbeeld paddestoelen, en dat is niet bepaald gezond. Maar ook bereiding kan daar een negatieve of positieve invloed op hebben. Dus als je echt gezond wil eten, kunnen we daar een paar belangrijke kanttekeningen bij zetten.