Hoe word je autonoom?

door | interVentie, interVentie Les 8

Vorige week had ik Bert Brinkman te gast in de Chronisch Gezond Show – wekelijks te beluisteren bij Omroep Almere op vrijdag van 11 tot 12. Hij vertelde hoe hij van patient therapeut is geworden. Na afloop raakten we verder in gesprek en hij vertelde hoe hij als autonoom – hij is officieel autonoom – omgaat met bijvoorbeeld een boete in het verkeer. Een paar dagen later belde ik hem om daar meer over te weten te komen en hij legde uit hoe ik onder een ‘boete’ van 74.000,- euro uit kan komen als ik me opstel als autonoom. Daar wilde ik wel meer over weten, en zo kwam ik terecht bij een blog van Maud van der Struijk. Die heb ik een klein beetje aangepast…

‘In de blog ”zes dimensies van welbevinden” schreef ik dat één van de zes dimensies autonomie is. In ons huidige informatietijdperk is het belangrijk dat we een grote mate van vrijheid hebben om zelf na te denken (en te doen). Hoe groter je regie is, hoe gelukkiger je bent en hoe beter je functioneert. Dit sluit mooi aan bij het boek ‘Semco-stijl’ van Ricardo Semler, de Braziliaanse ondernemer die zijn hele organisatie heeft veranderd van een strenge dictatoriale aansturing naar een autonome organisatie, waarin alle werknemers zelf verantwoordelijk zijn voor hun taken, budget, omgeving, kantine, salaris en materiaal.

Zijn filosofie is: ‘Gebruik je gezonde verstand’. Hij verwondert zich erover dat alle werknemers buiten hun werk verantwoordelijkheid dragen voor hun gezin, huis, auto en belastingen en zodra ze de deur van een organisatie binnenlopen niets zelf mogen beslissen. Ze zetten een handtekening voor een hypotheek van honderdduizenden euro’s maar mogen nog niet zelf beslissen over een project van tienduizend euro op hun werk. Als je een werknemer voor je laat onderhandelen, moet je hem ook vertrouwen. Als je een professional erop uitstuurt om zijn werk te doen dan moet je hem ook vertrouwen.
Dit bedrijf is heel succesvol omdat de mensen door hun autonomie betrokken zijn bij hun werk en invloed hebben op hun omstandigheden. Op al die momenten dat ze niet meer tevreden zijn, veranderen ze de omstandigheden. Zo heb je altijd invloed op je vakkundigheid, werkomgeving en plezier.

Autonomie betekent:

Je bent een op zichzelf staande persoon. Je handelt zonder bemoeienis van buitenaf. Je neemt de vrijheid om zelf te bepalen wat je doet. Net zoals je zelf bepaalt wat je voor het avondeten klaarmaakt. Hoe je naar huis rijdt. Welke route je neemt en met welk vervoersmiddel je dat doet. Zo ben je vrij om je werk in te delen, problemen op te lossen en je vak uit te oefenen. Dit geeft je een grote mate van welbevinden, energie en bevrediging.

Heteronoom betekent:

Het tegenovergestelde van autonoom is heteronoom. Het onderworpen zijn aan van buiten opgelegde wetten. Je moet altijd naar de pijpen dansen van een ander. Je mag niets meer zelf bepalen, alles wordt je opgelegd. Deze leefvorm maakt mensen ongelukkig en slechte werknemers. Als je niet zelf mag beslissen, ben je minder betrokken en ervaar je minder plezier en bevrediging in je werkzame leven.

HOE STAAT HET MET JOUW AUTONOMIE?

Vind je het fijn om in je werk alles zelf te bepalen? Durf je beslissingen te nemen, fouten te maken en kun je problemen zelfstandig oplossen? Ben je vakkundig? Of vind je het fijn dat je leidinggevende je vertelt wat je moet doen? Zoek je de hele dag bevestiging? Vraag je overal hulp bij? Laat je liever iemand anders je klusjes opknappen? Zeg je nooit ‘Dat kan ik zelf’ of ‘Laat mij maar even’ als iemand eerder opstaat dan jij?

Hoe zorg je zelf voor autonomie?

Lef, moed en durf.
Als je autonoom bent, ben je dapper. Heb je lef om voor je eigen werkwijze op te komen en trouw te blijven aan wat je vindt en gelooft. Je straalt dit uit en gaat een confrontatie niet uit de weg omdat je weet waar je voor staat. Je staat voor je vakkundigheid.

Als je meer lef, moed en durf wilt vergaren, kies dan 1. een moment waarop je lef, moed en durf hebt ervaren. Ga in gedachten terug naar dat moment. Realiseer je dat die kracht je toen verder heeft geholpen en je nu ook gaat helpen. Kies 2. een situatie waarin je graag meer autonoom zou willen zijn. En 3. bedenk wat je anders kunt doen in die situatie. Ik (Cors) koos voor de rechtzaak tegen de UWV die op termijn zal plaatsvinden. Ik (Cors) daag je uit er één uit het onderstaande rijtje te kiezen.

o    Ik laat me de kaas niet meer van mijn brood eten.

o    Ik wil meer taken naar me toetrekken.

o    Ik wil vaker mijn mening geven.

o    Ik wil wil – en ga – die boete niet betalen.

o    Ik wil ………………………………………………………………..

  • Ga dit dan doen.

  • Vertel één persoon wat je vanaf nu anders gaat doen.

Als je iemand wilt helpen die meer lef, moed en durf wil hebben.

  • Stel deze persoon dan de vragen die hierboven staan.

Of….

De snelste manier om je autonomie ter vergroten is geen vragen meer te stellen, maar voorstellen te doen. Je gaat zelf nadenken over hoe je iets wilt oplossen. Je deelt enkel het probleem met de ander om de door jou gekozen aanpak en oplossing te kunnen bespreken. Je ziet zelf dat er iets moet gebeuren en je begint, je wacht niet meer op toestemming of een opdracht. Bijvoorbeeld als je je realiseert dat je ongezond eet en leeft en dat je daar echt iets aan moet doen.

Wat kan je zelf doen?

  • Leer jezelf af om nog hulpvragen te stellen door bij elke situatie die zich voordoet zelf te bedenken hoe jij het zou oplossen of aanpakken.

  • Leer jezelf aan om alleen nog maar toestemming te vragen om iets op jouw manier te doen.

  • Er zijn altijd zaken die in overleg gaan. Op de lange termijn is het de kunst om onderscheid te maken tussen wat je dient te overleggen en wat je helemaal zelf kunt beslissen.

Als je iemand wilt helpen om meer met suggesties te komen.

  • Geef geen antwoord op hulpvragen.

  • Stel de wedervraag: ‘Wat zou jij doen’?

  • Bespreek alleen suggesties.

Meestal als iemand zegt dat je iets niet goed doet, zegt hij eigenlijk dat hij het anders zou doen. Zelfs dokters kunnen op verschillende manieren hechten. Het is heerlijk om je kennis en vaardigheden te ontwikkelen door jouw persoonlijke manier van werken. Je eigen intuïtieve kracht en kunnen te bundelen. Dat is de moeilijkste en belangrikste stap.

Hoe leer je op jezelf te vertrouwen?

  • Bewustwording. Door dit te lezen word je hiervan bewust.

  • Onderdruk de neiging om klakkeloos maar aan te nemen dat een ander het beter weet.

  • Leer dat je altijd gelijkwaardig bent aan een ander. Dat je altijd mag vragen ‘Waarom?’ of ‘Kun je me vertellen waarom mijn manier niet goed is’?

  • Leer tegen de ander te zeggen dat zijn manier maar één manier is.

  • Leer te zeggen dat er 100 wegen naar Rome zijn en dat dit jouw manier is.

Als je iemand wilt leren om meer op zichzelf te vertrouwen.

  • Geef geen antwoord op de gestelde vraag, maar stel een wedervraag.

  • Complimenteer de ander als hij zich autonoom opstelt.

  • Moedig aan om autonoom te zijn.

  • Onderdruk de neiging om te zeggen hoe een ander het moet doen.

Ergens in je hoofd denk je dat er geen ruimte is voor jouw autonomie. Mogelijk omdat je geleerd hebt dat dit niet mag. Misschien omdat je bij werkgevers hebt gewerkt die dat niet accepteerden. Of je hebt er nog nooit bij stil gestaan dat het anders kan. Je wordt geremd door de gedachte dat er geen ruimte is voor jouw manier van denken of werken.

Dat geldt uiteraard niet alleen voor je aanpak op de werkvloer, maar ook op talloze andere plekken en situaties waarin je terecht kan komen. In mijn geval gaat het over een conflict met het UWV. Ik vind dat ik niets heb misdaan en zeker niet iemand heb benadeeld. Mijn motivatie: de UWV denkt dat er maar éen waarheid bestaat, namelijk haar waarheid, ik denk dat in elke situatie meer opties mogelijk zijn. De vraag is alleen welke optie denkt de waarheid? In dit geval ben ik de enige die de waarheid kent. Mijn uitdaging is om me tijdens de rechtzaak autonoom op te stellen. Doodeng..

Wil je weten of je terecht denkt dat je niet autonoom mag zijn?

  • Spreek uit dat je autonomer wilt zijn. Bij een conflict doe een suggestie en bespreek met elkaar welke ruimte er is. Praat erover.

  • Vraag welke ruimte er binnen de organisatie is voor jouw autonomie? Waar de grenzen liggen.

  • Geef aan wanneer je meer behoefte hebt aan autonomie.

Als je iemand zijn schijnbare onveiligheid wilt ontkrachten. Nodig de ander uit door:

  • je verwachting uit te spreken. Zeg dat je wilt dat hij/zij zijn eigen beslissingen neemt.

  • met voorstellen en suggesties te komen.

  • geef de grenzen aan waarbinnen ze kunnen werken.

  • geef ze permissie om het te doen. Geef ze toestemming om autonoom te zijn. Sommige mensen hebben dat nodig.

ALS JE AUTONOOM BENT WEET JE OOK WAT JOUW WAARDEN ZIJN.

Waarden zijn die begrippen die je als belangrijk ervaart en waarmee je je verbonden voelt. Het zijn de gemeenschappelijk overtuigingen die zichtbaar worden in je gedrag. Zaken die mensen nastreven, die ze dat waard en waardevol vinden. Waarden bepalen voor een groot deel je cultuur.

Een organisatie heeft vaak waarden. Vraag ernaar als je ze niet kent. Elke waarde is een richtsnoer voor denken en handelen van alle werknemers binnen een organisatie.
Als jouw waarden overeenkomen met de waarden van de organisatie dan is dat prettig en gewenst. Je merkt het direct als iemand dezelfde waarden heeft als jij, dan denk je er hetzelfde over.

WAT ZIJN JOUW WAARDEN?

Ken jij je waarden? Weet wat je waarden zijn, dan kun je gemakkelijker vanuit je waarden gedreven worden. Waarden zijn een innerlijke kracht die vertegenwoordigen wie jij bent en wat je belangrijk vindt.

  1. Kies uit de lijst 3 waarden.

  2. Bedenkt hoe deze waarden terugkomen in je handelen op je werk en in privé-of in mijn geval juridische situaties. Misschien komen ze helemaal niet terug in je werk. Dan kun je op zoek gaan naar een manier waarop dat wel kan.

  3. Laat deze 3 waarden je helpen om beslissingen te nemen en oplossingen van problemen te vinden. Waarden sturen je en leiden je in lastige situaties. Dit helpt je om dichter bij jouw vorm van autonomie te komen en blijven. Deze innerlijke kracht maakt het je gemakkelijker om jezelf meer te laten zien.

NB. Ik koos voor authenticiteit, autonomie en daadkracht. Wens me sterkte. Met dank aan Maud van der Struijk.