De huisarts van de toekomst

zal nooit synthetische medicijnen geven,

maar zal alleen geïnteresseerd zijn

in hoe het met de patiënt gaat.

Hoe leeft hij en wat eet hij?

Dit om te voorkomen dat hij ziek wordt.

Voorwoord

Mijn eerste boek, ‘Niet Te Verteren’, kwam tien jaar geleden uit. Dat heb ik geschreven na het lezen van de Voedingszandloper. Zo kwam ik erachter hoe de voedingsindustrie met ons als consument omgaat.

Dit boek ging over welke voedingsproducten ongezond zijn voor kinderen. Dat schreef ik omdat ik zag wat mijn kleinzoon, Milan, die wij opvoedden, allemaal toegestopt kreeg van zijn andere oma en opa, vader en moeder en voetbalouders. Het bleek bij verder onderzoek dat die producten nog slechter waren dan de producten voor volwassenen.

Het tweede boek, ‘Chronisch Gezond, Recept voor een Gezonde Oude Dag’, kwam drie jaar later uit en ging er over wat er allemaal in ons eten zit en wat daar de vreselijke gevolgen van kunnen zijn. Maar ook dat er een andere kant aan zit die je kan helpen om juist supergezond te worden zodat je mag rekenen op een vitale oude dag.

Tussendoor schreef ik een ‘Zakboek’, waarmee mensen in de supermarkt kunnen uitzoeken wat er allemaal in hun boodschappen zit en welke gevolgen dat voor je gezondheid kan hebben. Maar ook welke natuurlijke alternatieven ervoor waren, waar je die kon krijgen en waarom die veel gezonder zijn.

Dit boek werd gevolgd door mijn derde boek ‘Gezondheid in Jip & Janneke taal’. De titel refereert aan de geheimtaal die die voedingsindustrie en de farmaceutisch industrie gebruikt om ons om de tuin te leiden. Deze wetenschappelijke taal werd alleen gesproken door insiders, zoals werknemers van die bedrijven. De bedrijven gebruikten deze taal om te voorkomen dat wij begrepen waar ze mee bezig waren, welk vuil spel ze speelden..

Dit vierde boek, Levenslang Gezond, met als sub-titel ‘Blueprint van een Gezond, Gelukkig Leven en een Vitale Oude Dag’, borduurt verder op deze doodlopende weg. Daarmee wil ik duidelijk maken dat er ook andere alternatieven zijn. Het biedt je handvatten om de regie over je eigen gezondheid te nemen. Het gaat veel verder dan de eerste boeken, het is een totaalplaatje van alle factoren die een positieve of negatieve invloed hebben op je gezondheid.

Het gaat over alles wat met voeding, leefstijl en interventie te maken heeft. Daarin leg ik in simpele taal uit hoe je daar simpele, maar supergezonde keuzes in kan maken. Ik leg bijvoorbeeld verderop uit wat gezond is, wat je kan doen om gezond te worden en waarom dat gezond is.

De inhoud daarvan is opgehangen aan 15 stappen/determinanten, factoren die invloed hebben op je gezondheid die je zelf toe kan passen in je leven. Het belangrijkste wapen daarbij is je gezonde verstand om daarmee de juiste keuzes te kunnen maken. Door bij elke determinant de juiste vragen te stellen, kan je het goede antwoord vinden en dat in praktijk brengen.

Vragen als ‘Wat bepaalt of iemand ongezond is of gezond?’ ‘Wat zorgt ervoor dat iemand zich prettig voelt of gestrest?’ ‘Wat bepaalt de kwaliteit van de buitenlucht?’ ‘Wat voor invloed heeft slaap op je dagelijks leven?’ ‘Waarom is ontspannen een goed idee?’ Of de hamvraag: ‘Wat kan je doen om chronische ziektes te voorkomen en op een gezonde manier oud te worden?’

Door bij elke stap de meest prangende vragen te stellen, en op zoek te gaan naar de meest logische antwoorden, kan je zelf de antwoorden bedenken en de kennis opdoen om je leven een stuk gezonder en gelukkiger te maken. Zo heb je zelf de meeste invloed op jouw optimale gezondheid.

Gezondheid is een bewuste keuze!

Een goede gezondheid vraagt immers om gezonde keuzes die iemand zelf kan maken. De basis daarvan is gezonde, natuurlijke voeding, een actieve leefstijl en natuurlijke interventie. Helaas wandelt verreweg de grootste groep (naar schatting 95%) de verkeerde weg: bewerkte voeding, een inactieve leefstijl en nauwelijks supplementen. Het grootste gedeelte van de mensen die wel gebruiken, kopen ze bij commerciële bedrijven als Etos, supermarkt of het Kruidvat.

De supplementen die je daar koopt zijn weliswaar spotgoedkoop, maar het gezegde ‘Goedkoop is duurkoop’ gaat daar zeker voor op; je slikt meer toegevoegde, ongezonde stoffen dan stoffen die specifiek gericht zijn op de gezondheidsklacht waar je ze voor aan wilde schaffen. Het is eerder een aanslag op je gezondheid dan dat je daar baat bij hebt.

Bij elke van deze drie determinanten – voeding, leefstijl en interventie – kan je vragen stellen die te maken hebben met wat wél gezond is of niet gezond. Op die vragen krijg je in dit boek wetenschappelijk bewezen informatie die je keuzes nog gemakkelijker maken.

Deze antwoorden tezamen bepalen hoe we ons gedragen of voelen, hoe onze werk- en leefomgeving eruitziet, de invloed die het heeft op het milieu waarin we leven, maar ook op de werking van ons brein of de invloed die hormonen op ons hebben. Andersom gaat het ook over de invloed die wij andersom kunnen hebben op de hormonen. Etc. etc.

Net zoals hormonen invloed hebben op je stemming en gezondheid, kan jij invloed op je hormonen hebben door voeding, leefstijl en interventie. Het is immers altijd een wisselwerking tussen de organen in ons lichaam, de stoffen die we via de lucht inademen en het (kraan)water en plasticflesjes drinken, en de neuronen in het brein die zorgen voor een goed geheugen en goede beslissingen in het lichaam. Om maar iets te noemen.

Wat ik maar wil zeggen: alles in ons lichaam en buiten ons lichaam heeft met elkaar te maken. Als je die verbanden kan leggen, kan je zelf stap voor stap voor jezelf bepalen wat gezond is, en hoe je je weg kan vinden van (chronisch) ziek naar chronisch gezond, met als bonus een gezonde, vitale en gelukkige oude dag zonder chemische medicijnen en behandelingen. Het gaat je dus – samengevat – helpen met jouw gezondheid.

Alle drie de boeken wilde ik oorspronkelijk de titel ‘De Omgekeerde Wereld’ meegeven, omdat dat steeds de ondertoon was: als je namelijk in staat bent om de bedoelingen van de industrie te doorzien en het op kan brengen om daar niet aan toe te geven, kan je de informatie die de industrie je meegeeft simpelweg omdraaien. Dan weet je precies welke keuze je moet maken. Hoe je je dus kan wapenen tegen de misleiding strategieën en de gevaren van de producten die ze je opdringen.

Als de voedingsindustrie je bijvoorbeeld op het etiket of in een commercial wil doen geloven dat iets heel gezond is, weet je dat je dat om moet draaien en beter niet kan eten wat ze je aanbevelen. Of als de boodschap is ‘Met dertig % minder suiker’, weet je op voorhand dat er dan wellicht dertig procent minder geraffineerde suiker in zit, maar dat die suiker is vervangen door een nog ongezondere zoetstof omdat wij immers niet zonder die zoete smaak kunnen.

Dat geldt ook voor de farmaceutisch industrie. Als die ons adviseert om bepaalde medicijnen of vaccins te nemen, dan weet je dat je het omgekeerde moet doen: deze lichaamsvreemde producten niet nemen, zelfs niet als je ziek bent.

Wat is gezonde voeding?

Als je weet dat voeding is z’n algemeenheid voor 50% verantwoordelijk is voor hoe gezond of ongezond je bent, dan weet je ook dat je een keuze hebt, namelijk tussen gezond of niet gezond. Dan kan je kiezen tussen gezonde producten en ongezonde producten, een gezonde leefstijl en een ongezonde leefstijl en gezonde medicijnen (supplementen) of ongezonde, synthetische medicijnen.

In dit boek geef ik je in simpele bewoordingen wetenschappelijke informatie over wat gezonde en ongezonde voeding is, waarom die voedingsproducten gezond of ongezond zijn en wat de gezonde en ongezonde gevolgen daarvan kunnen zijn. Ik leg je ook uit welke invloed een gezonde of ongezonde leefstijl op je gezondheid heeft, hoe je het zo kan aanpakken dat je daar het meeste voordeel van kunt hebben en het minste nadeel en wat je het beste wel of niet kan doen.

Ook je leefstijl kan je gezondheid immers versterken of verzwakken. Je kan er bijvoorbeeld voor kiezen om veel te bewegen of weinig tot niet te bewegen, veel te zitten of weinig te zitten, goed te slapen of slecht te slapen, veel te ontspannen of weinig te ontspannen, gestrest door het leven te gaan of vooral te ontspannen. Die keuzes heb je.

In dit boek leg ik je uit waarom het verstandiger is om voldoende te bewegen, ontspannen, slapen, etc. Die keuzes hebben immers positieve gevolgen voor je gezondheid. Het omgekeerde is dat je door je gedrag en je gewoontes onbewust kiest voor een slechte slaap, geen beweging, weinig ontspannen en dus kiest voor stress. Daarmee kies je onbewust voor een grotere kans op één of meer chronische ziektes en één of meer synthetische medicijnen.

Ook vertel ik je verder op in het boek wat je zelf kan doen om ernstige (welvaarts)ziektes te voorkomen, welke rol een gezonde leefstijl, gezonde voeding en gezonde supplementen daarbij kunnen spelen en welke gevolgen chemische medicijnen en toxische behandelingen als chemo en bestraling daarop kunnen hebben.

Als je dit boek hebt gelezen weet je, samengevat, wat je kan doen om in plaats van ongezond, een gezond leven te leiden en welke positieve gevolgen dat voor je leven kan hebben. In plaats van chronisch ziek, zoals 65% van alle Nederlanders, zal je weer chronisch gezond zijn en uit kunnen kijken naar een gezonde, vitale oude dag.

Als ervoor kiest om bewerkte voedingsproducten te kopen bij de supermarkt, om je lichaam niet te vermoeien met een actieve leefstijl, ervoor te kiezen om naar de huisarts te gaan als je ziek bent en gebruik te maken van de chemische medicijnen die hij je voorschrijft of de toxische behandelingen als chemo en bestraling te accepteren, maak je onbewust een keuze tussen (chronisch) gezond en (Chronisch) ziek.

Als het om voeding gaat, kan je vele kanten op. De meeste mensen kiezen van huis uit voor een ongezond eetpatroon, zoals snacks, suikerrijke voedingsproducten, producten met transvet en producten met bewerkte stoffen, wat zoveel betekent als dat je niets gezonds binnenkrijgt, maar wel veel ongezonde stoffen. De gevolgen kunnen zijn (en zijn dat vaak ook) dat je te dik wordt en vaak ziek bent.

Hoe kom je erachter wat gezond is?

Door vragen te stellen, je gezonde verstand te gebruiken, je te informeren en daarbij de juiste bronnen te raadplegen. De belangrijkste vraag daarbij is: ‘Wat is gezond?’ En: ‘Welke factoren spelen daarbij een rol?’ Wat betekent het bijvoorbeeld voor jouw gezondheid als je je boodschappen in de supermarkt doet, je je voeding op een bepaalde manier klaarmaakt of hoeveel geld je bereid bent daaraan uit te geven?

Met de informatie in dit boek krijg je antwoorden op al die essentiële vragen. Daarna kan je zelf bepalen of je voeding of medicijnen en behandelingen met of zonder chemische en toxische stoffen wil of juist producten die die stoffen niet bevatten. Het gaat erom wat je belangrijker vindt, hoe belangrijk je je gezondheid vindt, of je zonder de gewoonte of het gemak kan?

Het is alvast goed om te weten dat die keuze een kwestie kan zijn van leven of dood. Als je, zoals 95% van ons doet, voor bewerkte voeding gaat en ‘natuurlijke’ voeding links laat liggen, heb je 65% kans om chronisch ziek te worden. Met andere woorden: als je voor bewerkte voeding kiest, ben je zelf verantwoordelijk voor de enorme risico’s die daaraan verbonden zijn.

Wat is een gezonde leefstijl?

Een leefstijl is de manier waarop jij je leven hebt ingericht, wat je al of niet bewust wel doet en wat je niet doet. Een actieve leefstijl versterkt de gevolgen van gezonde voeding op je gezondheid. Deze keuze kan volgens een studie door een groep internationale onderzoekers aan de Harvard T.H. Chan School of Public Health in 2018, je levensverwachting met wel 20% verlengen.

Die studie toonde aan dat het naleven van een aantal eenvoudige, gezonde gewoontes de levensverwachting bij vrouwen met maar liefst 14 jaar kan verlengen. Bij mannen leverde dat twee jaar minder op. Enkele voorbeelden van die gezonde gewoontes zijn een gezond dieet, regelmatig bewegen, op een gezond gewicht blijven, niet te veel alcohol drinken en niet roken. De uitdaging is echter vooral om deze adviezen in praktijk te brengen en ze op duurzame wijze onderdeel te laten zijn van je dagelijks routines.

En wat is interventie?

Interventie staat voor ‘ingrijpen’, ‘in actie komen’ of ‘dingen veranderen’ teneinde een negatief gevoel, een ziekte of een mentaal probleem om te keren. Wij gaan er als vanzelfsprekend vanuit dat wij daar zelf niet altijd toe in staat zijn, dat we dan in de meeste gevallen bij de autoriteiten moeten zijn, mensen die daarvoor hebben gestudeerd, maar daar ben ik het niet mee eens. Daar heb ik duidelijke en voor iedereen te begrijpen argumenten voor.

Wat vind ik daarvan?

Ik wil bij voorbaat zeggen dat je niet per se blind op mijn mening of inzicht moet varen of dat je me op mijn blauwe ogen (ja, ze zijn blauw) moet geloven, maar wel serieus zou moeten kijken naar de argumenten die ik gebruik. Dit onderwerp is te belangrijk om daar zo maar in mee te gaan. Check mijn argumenten, en gebruik daarbij je gezonde verstand.

De reguliere zorg is gebaseerd op strenge protocollen en richtlijnen waarvan wij niet voldoende weten wat de achterliggende gedachtes en kennis zijn. Dan kan je als patiënt niet anders dan daar niet per se in mee gaan, ook al heb je dit als kind altijd zo gedaan. De risico’s zijn te groot om daar zelf een beslissing in te nemen als je er niet veel of helemaal niets van weet. Je zou kunnen denken dat je huisarts daar wel 7 jaar voor heeft gestudeerd. Dat is waar, maar in die 7 jaar heeft hij slechts een halve dag les gehad in voeding en dan nog niet eens in gezonde voeding.

Als je je verdiept in de reguliere zorg kom je er wellicht achter dat deze zich baseert op de symptomen, gebruik maakt van chemische, synthetische of toxische stoffen en ervan uitgaat dat alle ziektes en doctoren in verschillende hokjes moeten worden gestopt. Dit om meer onderzoek, meer dokters en meer medicijnen te kunnen slijten.

Of dat je misschien denkt dat ons lichaam in staat is om, mits onder de juiste voorwaarden, zichzelf te helen. Dat is uiteraard een mooie gedachte waarvan we allen zouden willen dat het waar is, maar neem dat niet voetstoots aan, maar ga op zoek naar de echte waarheid.

We weten dat, als we ons lichaam daar een handje bij helpen, we er mede voor kunnen zorgen dat ons immuunsysteem sterker wordt. Dat het daardoor in staat is om zich te beschermen tegen indringers als ziektekiemen en kankercellen die een negatieve invloed kunnen uitoefenen op onze gezondheid. Ook zijn er talloze andere mogelijkheden om, wat dat betreft, goed voor jezelf te zorgen.

Als je streeft naar optimale gezondheid, is het goed dat je weet dat het immuunsysteem daarbij een heel belangrijke rol speelt, en dat je het lichaam daarbij zelf kan helpen. Als je weet – en gelooft – dat natuurlijke, gezonde, onbewerkte voeding je immuunsysteem versterkt en ongezonde, bewerkte voeding het verzwakt, heb je in ieder geval een leidraad.

Niet alleen gezonde voeding versterkt je immuunsysteem, dat doet je leefstijl ook. Ook daarbij liggen de argumenten volgens mij voor de hand; als je voldoende beweegt, regelmatig ontspant en geen last hebt van chronische gezond, kan je je misschien voorstellen dat dat een positieve invloed heeft op het immuunsysteem. En als je dat gelooft, kan je je ok gemakkelijk voorstellen dat het omgekeerde – weinig beweging, weinig ontspanning en dus veel stress – ook waar is. Dan weet je in de basis wat je te doen staat.

Maar het immuunsysteem is niet het enige systeem wat onze gezondheid ten goede komt waar we ook nog eens zelf een rol bij kunnen spelen, dat gaat ook op voor de zogenaamde mitochondriën. Dat zijn kleine, zeg maar gerust minuscule energiefabriekjes die zich in elke lichaamscel bevinden en zorgen voor energie in ons lichaam, die je ook kunt sponsoren door gezonde voeding, een actieve leefstijl en andere positieve gezondheidsbeslissingen.

Onbewust spelen we dan ook een belangrijke rol voor de mitochondriën, de energiefabriekjes in al onze cellen; die daardoor in lengte en aantal groeien en actiever worden, waardoor jij meer energie krijgt en minder last hebt van chronische vermoeidheid.

Maar misschien wel het allerbelangrijkste wat je moet weten, is dat je ook je microbioom kunt steunen door gezonde voeding, leefstijl en mindset. Daar bevinden zich miljarden microben die bestaan uit goede en slechte bacteriën. Als deze in balans zijn, komt dat de twee andere systemen en dus jouw gezondheid ten goede.

Al met al is gezondheid op het eerste gezicht heel simpel, maar is het aan de andere kant superingewikkeld. Het lichaam kan zichzelf helen. Niet door chemische medicijnen en behandelingen, maar door de gezonde voeding die wij het geven, een actieve leefstijl en natuurlijke supplementen. Gezondheid is in het kort – en in mijn beleving – ‘alles wat je immuunsysteem versterkt’. Het immuunsysteem beschermt ons lichaam immers tegen allerlei ziekteverwekkers zoals bijvoorbeeld kankercellen.

Zelfs als het om ernstige ziektes gaat, heb je een op goede argumenten gebaseerde keuze tussen de allopathische, reguliere zorg en de holistische artsen nodig. De reguliere zorg baseert zich bijvoorbeeld op de symptomen van de ziekte, het holisme daarentegen baseert zich op de oorzaak. De reguliere zorg maakt gebruik van synthetische, op aardolie gebaseerde, dus lichaamsvreemde medicijnen en toxischebehandelingen om de ziekte zo lang mogelijk te laten voorduren, terwijl het holisme de ziekte geneest door natuurlijke, onbewerkte voeding, een actieve leefstijl en eventueel natuurlijke supplementen.

Als het immuunsysteem sterk genoeg is, dood het de kankercellen die wij allemaal altijd in ons lichaam hebben. En wij zijn zelf in staat, zo weten we nu, om het immuunsysteem sterk te houden door voeding, leefstijl en andere gezondheidkeuzes zodat de kankercellen kunnen worden gedood en afgevoerd. Daarmee beschermt het ons lichaam tegen kanker.

Het verschil tussen gezond en ongezond is dus het verschil tussen natuurlijke (lichaamseigen, gezonde) voeding, een (actieve) leefstijl en ‘medicijnen’ (supplementen) en niet-natuurlijke (bewerkte) voeding, een (inactieve) leefstijl en (chemische, toxische, lichaamsvreemde) behandelingen en medicijnen.

Als je je daarin kunt vinden, zit je hier helemaal goed.

________________________________

Hoofdstuk 1. Gezond verstand

De titel van dit boek is ‘Levenslang Gezond’, met als sub-titel ‘Blueprint van een Gezond & Vitaal Leven’. Het bestaat uit 15 stappen, en elke stap is een onderdeel van gezondheid waar jij op een relatief gemakkelijke manier positieve invloed op uit kunt oefenen.

Door de gezondheidskeuzes die jij maakt, bepaal je zelf of je uiteindelijk uitkomt op een gezonde, vitale en gelukkige oude dag, of dat je de laatste jaren van je leven chronisch ziek zult zijn, handenvol chemische medicijnen zult slikken en op het einde van je leven allerlei onderzoeken en behandelingen zult ondergaan die je leven met een relatief korte tijd zal verlengen, maar dat is een stuk minder dan de levensverwachting die je nu hebt.

Meer dan 50% van de Nederlanders heeft overgewicht

Meer dan de helft van alle Nederlanders heeft tegenwoordig overgewicht. Als er niets zal veranderen, verwacht men dat dat gehalte over enkele jaren gegroeid zal zijn naar twee derde. Maar wat moet er dan veranderen om dat te voorkomen? En wie moet dat dan doen of ons daarbij helpen?

Dan komt als eerste bij me op dat we er zelf iets aan moeten doen omdat we, vind ik, zelf het meest verantwoordelijk zijn voor onze gezondheid. Wat vind je zelf? Jij bent de enige op de hele wereld die die vraag oprecht kan beantwoorden. Niet alleen is het jouw lichaam, ook ben jij de enige die deze zware, maar interessante taak op zich zou kunnen en mogen nemen.

Als er iets zou moeten veranderen aan je gezondheid, ben jij degene die die keuze kan maken. Wat eraan veranderd moet worden, welke remedies daar het beste bij zouden kunnen helpen en wat dat betekent voor de rest van jouw leven. Dat is de uitdaging. Durf je die aan te gaan?

Voorwaarde is dan wel dat je beseft wat dat betekent, wat dat voor jou gaat vergen en dat je zeker weet dat je die uitdaging aandurft te gaan. Alleen dan is het te overwegen om dit boek tot de laatste bladzijde uit te lezen, teneinde voor jezelf een plan te maken om die uitdaging aan te gaan. Uiteraard mag je daar best hulp bij zoeken, maar uiteindelijk neem jij de beslissing. Dat is mijn visie.

Op z’n minst zou je moeten weten wat gezonde voeding is, wat je onder een actieve leefstijl verstaat en wat je zelf kan doen aan interventie. Interventie is in actie komen als er iets mis is met je gezondheid. Dan is het natuurlijk niet zo dat jij je jezelf moet opereren, jezelf een injectie moet indienen of het onderzoek zelf moet doen. Maar je moet er wel iets van weten, zodat je op basis van de juiste argumenten de juiste beslissing kunt nemen.

Het probleem ligt tenslotte altijd bij onszelf. We weten inmiddels dat een dieet daar verder niets aan kan veranderen, behalve dat je daarmee het probleem kan verergeren, zowel lichamelijk als mentaal. Een dieet kan immers alleen iets voor ons lichaam en ons brein betekenen als we een dieet ons hele leven vol kunnen houden. Waarbij ik het woord ‘volhouden’, zou willen veranderen. Als je dit woord al in gedachten hebt, weet je vrijwel zeker dat het antwoord negatief is.

In mijn optiek kan je een dieet alleen volhouden als je zeker weet dat je het eten lekker vindt, dat je ervan overtuigd bent dat het gezond is en dat je samengevat geen enkele beer op je pad verwacht. Dat, hoe je het wendt of keert, als ons iets wordt aangeboden of opgedrongen waarvan je vooraf al weet dat je je daar niet aan kunt houden, gedoemd is te mislukken. Dan kan je beter nu beslissen dat dat geen goede oplossing is voor jouw probleem, dus ook niet voor je gewicht.

Dat is precies wat we meestal zien gebeuren. We beginnen aan een dieet met het doel om af te vallen. Na een paar weken of maanden stoppen, hangt het ons de keel uit, stoppen we ermee en vallen we weer terug op ons oorspronkelijke eetpatroon en leefstijl, precies de twee dingen die ons juist in deze positie hebben gebracht.

Daarmee zijn we zogezegd weer terug bij af. Binnen de kortste keren zitten de kilo’s die je dankzij het dieet bent kwijtgeraakt, er weer aan, veelal met een extra bonus. Vervolgens beginnen we aan een ander dieet waar hetzelfde gebeurt. Etc.

Als je doet wat je altijd deed, zal je krijgen wat je altijd kreeg.

Een tijdje geleden stond het in het Engelse magazine, the Lancet, met als subtitel ‘The best science for better lives’ (De beste wetenschap for betere levens): ‘Overgewicht kan een grote invloed hebben op je levensverwachting’.

Deze grote Engelse studie deed onderzoek naar de relatie tussen overgewicht en levensverwachting. De uitkomst was dat overgewicht je levensverwachting met vele jaren kan verkorten. De CBS kwam met eenzelfde conclusie: ruim 100.000 Nederlanders worstelen met morbide obesitas. Iemand met morbide obesitas heeft daardoor ernstige problemen met zijn gezondheid.

CBS staat voor Colombia Broadcasting System, een systeem dat bestaat uit het samenstellen en publiceren van betrouwbare en samenhangende statistische informatie die inspeelt op de behoefte van de samenleving. De kernwaarden van het CBS zijn daarvan afgeleid: betrouwbaar, objectief en maatschappijgericht.

Als we daar vanuit gaan, kunnen we er voetstoots van uitgaan dat ‘mensen met morbide obesitas een teveel aan lichaamsvet hebben en daarmee over de grens gaan van een gezond lichaamsgewicht. Iemand heeft ernstig overgewicht bij een BMI van 40 of meer, of een BMI vanaf 35 in combinatie met gezondheidsproblemen.

Bij een BMI vanaf 30 is er sprake van obesitas, en bij een BMI van 40 of meer spreken we van morbideobesitas. Een andere manier om overgewicht of obesitas te bepalen is het meten van de buik. Bij mannen wordt een middelomtrek van 102 centimeter gezien als obesitas.

‘Normale’ obesitas (BMI 30-35) komt veel voor en vermindert de gemiddelde overlevingsduur met toch nog twee tot vier jaar. Morbide obesitas (BMI 40-45) is relatief zeldzaam en leidt tot een afname van de levensverwachting met acht tot tien jaar; dat is evenveel als door roken.

In 1990 had één op de drie Nederlanders van 18 jaar en ouder overgewicht. Sindsdien is het aantal volwassen Nederlanders met overgewicht sterk gestegen tot de helft van alle volwassenen. Het percentage Nederlanders van 18 jaar en ouder met obesitas is sinds 1990 meer dan verdubbeld.

In 2023 had 16 procent van de bevolking van 18jaar of ouder obesitas. Dat is meer dan drie keer zoveel als begin jaren tachtig. Ook ernstigere vormen van obesitas nam toe van 1 procent in 1981 naar 4 procent in 2023.

Van de drie vormen van obesitas komt klasse 1 het vaakst voor. In 1981 had 4 procent van de 20-plussers klasse 1 obesitas, in 2023 was dit 12 procent. In 2023 had 3 procent obesitas klasse 2, en 1 procent had morbide obesitas (klasse 3). Dit blijkt uit de Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor van 1981 tot en met 2023 van het CBS, in samenwerking met het RIVM.

Daarnaast heeft 35 procent matig overgewicht. In 1981 was dit 28 procent. In totaal had 51 procent van alle Nederlanders vanaf 18 jaar overgewicht, waar dit begin jaren tachtig 33 procent was. Het aandeel mensen met obesitas is sterker gestegen dan het aandeel mensen met matig overgewicht.

Hoe komt dat?

Om te beginnen eten we, onbewust, bijna allemaal superongezond. ‘Superongezond’ – daar zal je van schrikken – betekent dat je heel ongezond eet en leeft zonder dat te weten. Toch is het zo! Naar schatting 95% van alle mensen haalt de boodschappen bij de supermarkt. Dat betekent dat je onmiskenbaar voor het grootste deel bewerkt tot ultra bewerkte voeding eet. Voeding dus die gevuld is met synthetische, chemische of zelfs toxische stoffen.

Die stopt de industrie met opzet en bewust in die producten omdat ze daardoor lekker zoet smaken, langer goed blijven, mooier glimmen, etc. Daarin zit niet alleen veel te veel geraffineerde suiker en zout, maar ook chemische zoetstoffen en transvetten.

Sinds een kleine honderd jaar geleden is de kwaliteit van onze voeding met grote stappen achteruitgegaan en vrijwel niemand die dat weet. In eerste instantie denk je, als het om ongezonde voeding gaat, direct aan junkfood. Iedereen weet wel dat dát heel ongezond is. Toch blijven mensen het gewoon eten, gewoon omdat het kan.

Daartoe mede aangemoedigd door het aantal eettentjes dat die producten verkoopt, blijft dat aantal stijgen. Als iemand het wel weet, verwacht hij dat als het echt zo erg is, de overheid daar wel iets aan zal doen. Maar niets is minder waar. Voor onze gezondheid hoeven we van de overheid, gezien de ontwikkelingen van de laatste 20 jaar, niets te verwachten.

Zolang we doorgaan met dit eetpatroon, zal niets je helpen om af te vallen, en zal je dus alleen maar dikker worden. Het is voor een deel zo dat de voedingsproducten die we dagelijks tot ons nemen, stoffen bevatten die je sowieso dikker maken, en andere stoffen die je ook dikker maken, maar dan op een andere manier. Dat heeft te maken met je DNA en je eetpatroon.

Ons lichaam is al honderdduizenden jaren gewend aan een natuurlijk eet- en bewegingspatroon. Dat houdt in dat onze verre voorouders al die jaren alleen voedingsproducten aten die je in de natuur kon vinden, iets anders was er toen tenslotte niet voor handen. Daarom noemen we dat ‘natuurlijk’, dat betekent dat er niets in, aan of op zat wat een negatieve invloed heeft op je lichaam.

De stoffen die je tegenwoordig via je voeding en je drinken naar binnen werkt, zijn niet meer natuurlijk, maar synthetisch, chemisch of zelfs toxisch. Aangezien je lichaam zich in 100.000 jaar slechts 0,5% aanpast aan de veranderde omstandigheden, herkent ons lichaam deze moderne stoffen niet als voeding. Die stoffen noemen we dan ook lichaamsvreemd omdat ons lichaam daar niet mee on kan gaan.

Het weet simpelweg niet wat het ermee aan moet, dus slaat het die stoffen maar ‘tijdelijk’ in bolletjes vetcellen op in de buikholte rond onze vitale organen. Je kan het zien als zand in de motor, dan vlieg je een keer de bocht uit, dan gaat het een keer fout. Dat is dan ook een belangrijke reden dat er in ons land heel veel (11 miljoen) mensen chronisch ziek zijn.

Dat is de tweede reden dan men in deze tijd steeds dikker wordt. Die stoffen zitten tegenwoordig namelijk niet alleen in voeding, maar in bijna alle producten waar we mee in aanraking komen. Die stoffen zitten bijvoorbeeld in ons drinkwater, in het plastic waar we het uit drinken, in bijna alle producten die we op onze huid smeren en die door de huid ons lichaam binnenkomen en in de spullen die we bezitten of gebruiken.

Ze worden als afvalstoffen uitgestoten door grote, chemische bedrijven, en door ons via onze neus weer ingeademd; of ze komen via het (kraan)water dat we drinken in ons lichaam terecht. Hoewel die stoffen klein van stuk zijn, kan je je misschien voorstellen dat, als we die in grote hoeveelheden binnenkrijgen, dat leidt tot extra gewicht en extra vet. Dat draagt bij aan een ‘bierbuik’ voor mannen, maar ook voor vrouwen.

Verder bewegen we sowieso veel minder dan onze verre voorouders. Die waren immers genoodzaakt om veel te lopen of te rennen. Bijvoorbeeld om op zoek te gaan naar voeding of weg te rennen voor een dier dat ook op zoek was naar voedsel. Dat hoeft niet meer, want voeding vinden we tegenwoordig op elke hoek van de straat.

Bovendien zitten we tegenwoordig het grootste deel van de dag achter een scherm. En als we al bewegen, gebeurt dat voor een groot deel binnen, bijvoorbeeld in een sporthal of een sportschool. Dat is jammer, want als we in plaats van binnen, buiten zouden gaan sporten, geeft dat een extra boost aan je gezondheid.

Die twee hebben uiteraard iets met elkaar gemeen; als je te weinig beweegt, is de kans groot dat je meer zit, achter de televisie en achter andere schermen. En bewegen leidt tot afvallen, en logischerwijs is zitten daarvan het omgekeerde, want dan beweeg je veel minder. Het wordt niet voor niets het nieuwe roken genoemd. Dat betekent dat je door veel te zitten, dikker en zieker wordt. Zeker als je ook nog eens ongezond eet.

Natuurlijk kan het dikker worden ook een lichamelijke oorzaak hebben. Je kan behept zijn met een trage schildklier of, zoals veel wetenschappers denken, ligt het aan je genen. Dat betekent dat als je ouders ongezond leven, ze dik kunnen worden en dan hebben de kinderen dat automatisch ook omdat het erfelijk zou zijn. Volgens wetenschappers hebben de genen invloed op tal van zaken, veelal zaken waar we verder geen andere verklaring voor hebben.

Ik zie dat anders: als kinderen van obese ouders ook dik zijn, heeft dat niet per definitie te maken met de genen, maar veeleer met de eetgewoontes thuis. Dat komt volgens mij simpelweg omdat de kinderen hetzelfde eten als hun ouders. Het zijn niet de genen die het hem doen, maar het eetpatroon en de eetgewoontes van thuis en die zijn bij de kinderen uiteraard hetzelfde als bij de ouders. Kinderen eten immers dezelfde voedingsproducten als die de ouders eten en kopen bij de supermarkt.

Maar er is nog iets dat daar invloed op heeft, namelijk het aanbod aan voeding. De hoeveelheid, de samenstelling en de bereiding kunnen een gezonde maaltijd ongezond maken. Als we ons huidige voedingspatroon vergelijken met het voedingspatroon van onze verre voorouders, dan blijkt dat we tegenwoordig veel meer eten dan zij, veel ongezonder eten dan zij en dat ook nog eens ongezonder maken door de bereiding.

Omdat dat lekker snel en gemakkelijk is, zetten we een product gewoon een paar seconden in de magnetron, waardoor er sowieo geen gezonde voedingsstoffen overblijven. Of we bakken, wokken of frituren op zulke hoge temperaturen dat het verbrandt. Is het dan gek dat we in het straatbeeld zoveel dikke mensen zien, dat er zoveel mensen chronisch ziek zijn? Als je chronisch ziek bent, heb je minimaal één chronische ziekte onder de leden, waarvoor je minstens één synthetisch medicijn moet slikken, levenslang, maar meestal meer.

Overvloed

Waar onze verre voorouders maar af moesten wachten of er die dag iets te eten zou zijn, kunnen we tegenwoordig blind vertrouwen op het feit dat er overal binnen pakweg een halve kilometer wel voedsel te verkrijgen is, iets dat nog nooit eerder in de menselijk geschiedenis heeft plaatsgevonden.

Jammer voor ons is de kwaliteit van dat voedsel tegenwoordig echter van een zeer bedenkelijk niveau. Als je in een willekeurige stad op zoek gaat naar iets te eten, stuit je veelal op eettentjes die eveneens bewerkte producten verkopen die snel zijn verwarmd in een magnetron en vooral gevuld zijn met lege calorieën en slechte vetten.

Deze voedingsproducten zijn rijk aan calorierijke macronutriënten, vetten, eiwitten en koolhydraten, maar zeer arm aan voedzame micronutriënten zoals vitamines en mineralen. Wat dat betreft zit het ons wel tegen, want als de hersenen daar een tekort aan krijgen, treedt het hongergevoel op als een poging meer nutriënten binnen te krijgen.

Wanneer er dan weer gekozen wordt voor junkfood ontstaat er een vicieuze cirkel waarbij men dikker en dikker wordt. Tekorten aan micronutriënten kunnen dan vervolgens ziektes zoals diabetes, obesitas en andere welvaartsziektes in de hand werken.

Wij denken dat we in een welvarend land leven waar de boeren een goed product leveren, maar dat is helaas meestal niet waar. De meeste boeren zijn onderdeel van de reguliere voedingsindustrie en zijn dus afhankelijk van de supermarkten omdat die hun producten koopt en verkoopt.

Door de manier waarop de boeren tegenwoordig werken, is daar inmiddels nog weinig van over. Vanwege de grootschalige aanpak, zijn ze verplicht om grote machines aan te schaffen die de aarde ineendrukken, zodat het grootste gedeelte van het bio-leven wordt vernietigd en er nog maar weinig van de gezonde micronutriënten als mineralen en vitamines overblijft.

Waarin we nog meer verschillen van onze verre voorouders is het stressgehalte. Door onze hectische manier van leven, worden we met z’n allen steeds depressiever. Die gevoelens stimuleren mensen om dit negatieve gevoel te compenseren met zo’n ongezonde lekkernij. Het grote nadeel is dat dat plezier tijdelijk is.

Daarna keert het oorspronkelijke depressieve gevoel keihard terug. Met name geraffineerde suiker, zout en (trans)vet wekt zo’n gevoel op, waardoor sommigen er niet vanaf kunnen blijven. Deze mensen doen aan een vreemd soort zelfmedicatie, ook ‘wel emotie-eten’ genoemd. Ook mensen die getroffen zijn door chronische stress kunnen zich te buiten gaan aan ‘vreetbuien’, met als gevolg overgewicht.

Zolang de overheid weigert om te investeren in gezonde, biologisch voeding, maar dat geld veel liever spendeert aan juist die grootste bedrijven die door blijven gaan met wat ze al jaren doen: ongezonde voeding verkopen, zal ervan buitenaf niet veel veranderen. Alleen al de marketingbegroting van die industrie (6 miljard), ligt ruim dertig keer lager dan de makers van de ongezonde junkfood.

Dat zorgt er helaas voor dat Nederland steeds zieker en steeds dikker wordt. Ook bleek na een onderzoek door mijzelf dat er nog meer en nog slechtere stoffen zitten in voeding en verwennerij van kinderen dan bij volwassenen. Hoewel dit al jaren wordt gesignaleerd, doet de overheid nog steeds niks tastbaars aan de zogenaamde kindermarketing.

Deze negatieve spiraal zal, als je het mij vraagt, voorlopig niet worden doorbroken, tenminste niet door de overheid en zeker niet door de industrie. Naar mijn mening zal er, gezien de ontwikkelingen bij de farmaceutische industrie – we slikken steeds meer medicijnen – alleen iets kunnen worden veranderd als de overheid ingrijpt. Maar gezien de enorme winsten – alleen al aan antidepressiva, die te boek staan als dikmakers, wordt elk jaar miljarden verdiend – zal de macht en het winstbejag een gezond eetpatroon in de weg blijven staan.

Hoe werkt dat precies?

Leptine is een peptidehormoon dat aangemaakt wordt door onder andere de vetcellen. Het Griekse woord is leptos staat voor slank. De functie van leptine is dat het de eetlust remt wanneer het contact maakt met de leptine-receptoren in het verzadigingscentrum in de hersenen. De tegenhanger van leptine is het hormoon ghreline dat het hongergevoel stimuleert.

In het dierenrijk heeft leptine een sterke invloed op de verzadiging. Bij mensen werkt het allemaal net even wat complexer. Dit komt omdat wij allerlei sterk bewerkte voedingsmiddelen in de supermarkt hebben.

En al deze fabrieksknutsels hebben een bovennatuurlijk lekker mondgevoel, heerlijke geur, geweldige smaak en prachtige kleur. Dit zorgt ervoor dat er allerlei ‘pretstofjes’ vrijkomen en actief gemaakt worden in ons hoofd.

Hierdoor eten mensen vaak ook niet vanwege honger, maar vanwege emotie. Zo proberen we met deze producten vervelende gevoelens en stress weg te eten. Het versterkt daarnaast ook positieve gevoelens.

Een te korte of oppervlakkige slaap en energietekort verergert dit probleem. Dit heeft niet alleen met de ‘oerhonger’ te maken die leptine kan onderdrukken en de inname van voeding kan reguleren, maar ook voor optimaal resultaat is het van belang om naast een goede leptinewerking oplossingen voor het eten zonder honger te implementeren.

Het is een bekend fenomeen dat vaak gepaard gaat met insuline restentie. Je zou verwachten dat wanneer je overgewicht (obesitas) krijgt en dikker wordt, dat je lichaam er dan automatisch voor zorgt dat je sneller verzadigd raakt waardoor je vanzelf weer op een gezond vetpercentage terecht komt en slank blijft. Niets is echter minder waar.

Door leptine-resistentie wordt het juist alleen maar moeilijker om minder te eten en een dieet vol te houden, dan als je overgewicht hebt. Het lijkt dat ons lichaam, dat van origine gebouwd is op het overleven in tijden van schaarste, niet goed raad weet met overvloed. Vermoedelijk is een tekort aan serotonine de oorzaak van een hogere energie-inname waardoor afvallen niet makkelijk lukt.

Om leptineresistentie (leptine-gevoeligheid van de cellen) te verhelpen en honger en verzadiging beter in balans te brengen, is het desondanks van belang om af te vallen. Het begin is moeilijk, maar het zal op den duur in theorie makkelijker gaan omdat je minder hongerig wordt. Hoe zorg je er voor dat dit makkelijker wordt bij een verstoord honger en verzadigingsgevoel?

Het moge duidelijk zijn dat je leptine-resistentie liever voorkomt dan geneest. Er bestaan wel leptine pillen als supplement die je kunt kopen maar de werking op het gebied van gewichtsbeheersing is nog niet goed aangetoond. De ongezonde leefstijl, maakt mensen onbewust leptineresistent, wat er vervolgens toe leidt dat mensen dikker worden.

Bij deze mensen bereikt de leptine de hersenen niet meer. De reden van deze verstoring is mogelijk chronische ontstekingen in het lichaam, waardoor de hypothalamus beschadigd raakt en het energiemetabolisme in de war raakt. Ook het feit dat we door het moderne eetpatroon voortdurend te veel calorieën binnenkrijgen, speelt mee.

Dat komt omdat de voedingsindustrie nooit tevreden is. Op basis van metingen heeft de industrie geconstateerd dat wij mensen verslaafd zijn aan (geraffineerde) suiker. Dus dacht de industrie: weet je wat we gaan doen? We stoppen meer geraffineerde suiker, geraffineerd zout en transvetten in onze voedingsproducten. Dat zorgt er immers voor dat we meer van die producten verkopen, zodat we meer omzet draaien dan als we dat niet zouden doen.

Bovendien zijn die stoffen veel goedkoper dan de natuurlijke stoffen uit groente en fruit, dus zorgt het ook nog eens voor hogere winsten. De industrie heeft simpelweg meer aandacht voor winst dan voor de gezondheid van de consument. Daarnaast leidt al die fructose in de producten tot het omzeilen van het verzadigingsgevoel, waardoor we daar ook nog eens meer van eten.

Verstoorde darmflora

Dit ongezonde eetpatroon zorgt er ook voor dat slechte bacteriën de overhand krijgen in ons microbioom. Dat zorgt er weer voor dat de balans tussen slechte en goede bacteriën verstoord raakt.

Ook dat leidt tot overgewicht, omdat we veel minder vezels eten die zorgen voor een verzadigingsgevoel. Bovendien eten we minder en minder gezonde groente en fruit, waardoor de darmflora niet kan herstellen en dus ook geen butyraat kan produceren dat ontstekingen, diabetes, overgewicht en meer aandoeningen kan verhelpen.

De manier van eten helpt ook een handje mee om te dik te worden. Het grootste deel van alle mensen eet ‘met het bord op schoot’, waardoor ze zich niet focussen op hoe en wat ze eten, maar dat ze worden afgeleid door de elektronische apparaten. Dat leidt ertoe dat een maaltijd binnen enkele happen, zonder te kauwen, de slokdarm ingaat, waardoor de goede stoffen uit die producten ongebruikt de anus verlaten.

Weinig slapen

Alsof het niet op kan, nog eens miljoenen Nederlanders slapen onbewust slecht en veel te weinig. Ook dat heeft een negatieve invloed op je lichaamsgewicht, net als

avonddiensten. Dat komt omdat mensen die ’s nachts weinig slapen, en overdag te weinig bewegen, hun energie vaak uit suikerrijke snacks halen die het zogenaamde Circadiaanse Ritme verstoren. Ook dat maakt ons dik. Overgewicht is inmiddels één van de welvaartsziektes.

Gelukkig is er ook goed nieuws.

Steeds meer mensen beseffen dat het anders moet. Daar is de reguliere zorg zelf ook debet aan. Deze manier van omgaan met ziekte richt zich vooral op ziektes, medicijnen en behandelingen die het meeste geld opleveren, waardoor een kleine groep mensen die aan een zeldzame ziekte leidt waar maar weinig aan te verdienen valt, links blijft liggen. Als je de pech hebt daarbij te horen, krijg je bij de reguliere zorg nul op rekest. Daar weten ze geen oplossing voor. Je zou kunnen zeggen dat de reguliere zorg staat stil, zich niet verder ontwikkelt.

Aan de andere kant van het spectrum heb je het Holisme, een geneeswijze die al honderden jaren bestaat en op een heel andere manier werkt. De artsen en wetenschappers die een holistische visie hebben, gaan niet op zoek naar de symptomen, maar naar de oorzaak. Zij verdelen de ziektes, artsen en medicijnen niet over een groot aantal op zichzelf staande vakjes, maar beseffen dat alles in het lichaam met elkaar verband houdt.

Zij zoeken de oplossing voor deze ziektes op een heel andere plek. In plaats van lichaamsvreemde, synthetische medicijnen en behandelingen, richten zij zich op logischere remedies zoals voeding en leefstijl.

Het grote voordeel van deze geneeswijze is dat de begrippen die gebruikt worden, door iedereen te begrijpen zijn; we kennen al die natuurlijke voedingsproducten en ziektes, en we weten al wat de leefstijl voor je gezondheid kan betekenen.

Dat maakt alles een stuk simpeler. We weten immers dat natuurlijke voedingsproducten als groente en fruit, leefstijlfactoren als een goede slaap, ontspanning en bewegen goed zijn voor je gezondheid en dat al die niet-natuurlijke, synthetische, chemische en toxische stoffen je van de wal in de sloot helpen.

Zij zien de logica en de verschillen ervan. Hoe kan een toxische stof je helpen om van een ziekte als kanker af te komen? Hoe kunnen die chemische stoffen in bewerkte voeding goed voor je zijn? Hoe kunnen al deze factoren je systemen en organen in het lichaam versterken? Dat kan dus ook niet. Dat is hetzelfde als een bosbrand doven met benzine.

Zij begrijpen dat als ze deze weg blijven bewandelen ze niet uitkomen op de plek waar ze graag willen zijn; als je ziektes wil genezen met medicijnen en behandelingen die bestaan uit stoffen die je lichaam alleen maar kwaad kunnen doen, je wel gek moet zijn. Dat je je gezonde verstand moet gebruiken; als je je lichaam sterker wil maken, je ‘medicijnen’ nodig hebt die dat ook nastreven en niet het omgekeerde doen.

Er zijn ook andere trends gaande, zowel bij ons als bij de industrie, die wel logisch lijken. Naast de talloze supermarkten, zijn er andere winkels in opkomst waar je natuurlijke, onbewerkte voedingsproducten kunt kopen in plaats van dat de voedingsproducten die in laboratoria ontwikkelde, lichaamsvreemde stoffen bevatten op een vreemde manier aan onze wensen voldoen. Die daaraan miljarden verdienen. Dat klinkt niet logisch. Dat is een kwestie van je gezonde verstand gebruiken, logisch nadenken.

Wat klinkt dan wel logisch?

Als je te dik bent, klinkt het logisch dat je af wil vallen op een manier dat je gewicht verliest. De meest logische oplossing is dan dat je minder gaat eten. Dat begrijpt iedereen. Zo is het ook logisch dat niet-natuurlijke stoffen niet zullen bijdragen aan gewichtsverlies, omdat die in je lichaam blijven zitten en zo op termijn juist veel gewicht toevoegen en schade toebrengen zoals kanker.

Net zoals het niet logisch is om je immuunsysteem te versterken met lichaamsvreemde stoffen die het lichaam niet herkent als voeding. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Dus gebruik je gezonde verstand en zoek uit of je aanname klopt. Praat niet zomaar iemand na. Ook mij niet.

Zo kan je ook op zoek gaan naar andere oplossingen of verbeterpunten voor je gezondheid. Omdat je lichaam calorieën verbrandt als het eiwitten uit je voeding verteert en omzet, kan je je stofwisseling met wel 80 tot 100 calorieën per dag verhogen. Daardoor zit je eerder vol en heb je dus minder trek. Klinkt dat logisch?

Nog belangrijker is dat je écht biologisch gaat eten en stopt met het kopen en eten van bewerkte voeding. Omdat je dan natuurlijke voeding binnenkrijgt, waar geen geraffineerde stoffen in zitten en juist wel gezonde micronutriënten als vezels, mineralen en vitamines. Gewichtsverlies is zo gezien een positieve ‘bijwerking’ van volwaardige voeding.

De meeste mensen denken dat we in Nederland schoon kraanwater hebben, omdat we een welvarend land zijn, kan het niet anders of ons water bevat geen ongezonde stoffen als zware metalen, medicijnresten en andere toxische stoffen. Helaas is dat niet zo. De zuiveringsinstallaties zijn al enige tijd niet meer in staat om die klus voor 100% te klaren. Daar kan en moet je zelf voor zorgen. Dat is logisch als je weet dat het aantal chemische stoffen de afgelopen tien jaar met honderdduizend nieuwe stoffen is gegroeid. Ik daag je uit om uit te zoeken of dat klopt.

En als dat zo is, hoe komen die stoffen dan in je lichaam en hoe kan je er zelf voor zorgen dat je er weer vanaf komt? Denk je dat weinig water drinken dan de oplossing kan zijn, of is het verstandiger om meer – en dan schoon, gezuiverd – water te drinken? Alleen zo kan je immers die bewerkte stoffen uit je lichaam verwijderen.

Chemische stoffen

We worden dagelijks omringd door duizenden synthetische chemische stoffen. Ze zitten in ons voedsel, onze kleding, ons gereedschap, onze meubels, speelgoed, cosmetica en geneesmiddelen. Zonder deze stoffen zou onze samenleving niet hetzelfde zijn, dan zouden de meeste spullen die we nu bezitten, niet bestaan.

Ondanks het zogenaamde ‘nut’ ervan weten we echter dat veel van deze stoffen negatieve effecten kunnen hebben op onze gezondheid en het milieu, maar we weigeren de vraag te stellen: ‘Wat weegt zwaarder, onze gezondheid of het nut van deze voornamelijk wegwerpproducten?’ Of: ‘Wat heb je liever, die goedkope bank of een gezonde, vitale oude dag?’

De last van deze dagelijks toenemende hausse aan lichaamsvreemde stoffen in onze voeding, ons drinkwater en de lucht die we inademen, zou daar wel eens een van de grootste bedreigingen voor kunnen zijn.

Volgens sommige wetenschappers zou de ziektelast door chronische ziektes als kanker, neurologische en ontwikkelingsstoornissen wereldwijd per jaar met 6% stijgen, en zou 8% van alle daaraan toe te schrijven sterfgevallen te ‘danken’ zijn aan deze moderne stoffen.

Het grootste probleem is dat er jaarlijks zoveel nieuwe stoffen worden ontwikkeld dat er geen houden aan is om ze allemaal te controleren. Dat betekent dat er elk jaar een heel klein gedeelte daarvan zal worden gecontroleerd op gezondheidsgevaren en de rest zal naar verwachting zonder zijn paspoort te hoeven laten zien, door worden gelaten.

Voorts kunnen we ervan uitgaan dat de aantallen wat dat betreft eerder zullen stijgen dan dalen, terwijl het gehalte aan stoffen die buiten de boot vallen, alleen maar zal stijgen, waardoor het effect op onze gezondheid ook alleen maar zal groeien.

Wat cijfers…

In 2018 werd meer dan 300 miljoen ton chemische stoffen verbruikt in de EU en meer dan twee derde daarvan bestond uit chemische stoffen die volgens Eurostat als schadelijk voor de gezondheid zijn ingedeeld. Daarvan zijn ongeveer 20 000 chemische stoffen geregistreerd in het kader van de verordening inzake de registratie en beoordeling van de autorisatie en beperkingen ten aanzien van chemische stoffen (REACH).

Dan is het voor jou waarschijnlijk vrij logisch om te constateren dat naarmate deze aantallen verder toenemen, het steeds moeilijker wordt om alle effecten van deze lichaamsvreemde chemische stoffen op onze gezondheid en het milieu per geval te beoordelen.

In de meeste studies werden tot dusver de effecten van slechts één chemische stof en de veilige drempels ervan onderzocht, terwijl mensen – net als bij de bestrijdingsmiddelen – voortdurend worden blootgesteld aan een cocktail van chemische stoffen.

Dan hoeven we ook niet verbaast te zijn dat deze gecombineerde blootstelling aan onze gezondheid, daar grotere gevolgen voor kan hebben, zelfs als het kleine beetje afzonderlijke stoffen in het mengsel de veilige niveaus niet overschrijden.

Bovendien kunnen zogenaamde persistente chemische stoffen zich ophopen in menselijke weefsels, met na langdurige blootstelling daaraan, negatieve gevolgen voor de gezondheid. Deze groep van 5000 veelgebruikte stoffen die zich in de loop van de tijd bij mensen en in het milieu kunnen ophopen, zijn een voorbeeld van persistente organische verontreinigende stoffen, de zogenaamde eeuwige chemicaliën.

Mensen worden voornamelijk blootgesteld aan PFAS via drinkwater, voedsel en voedselverpakkingen, stof, cosmetica, textiel met PFAS-coating en andere consumentenproducten. De effecten van blootstelling van de mens aan PFAS zijn onder andere nierkanker, testiskanker, schildklierziekte, leverschade en allerlei andere effecten.

Het gebruik van PFAS-vrije producten en kookmateriaal helpt de blootstelling aan onze gezondheid enigszins te beperken. Consumentenorganisaties en nationale instellingen die zich bezighouden met milieu, gezondheid of chemische stoffen verstrekken vaak algemene en specifieke adviezen voor het vinden van PFAS-vrije alternatieven.

Daarbij zou het zogenaamde Voorzorgsbeginsel een belangrijke rol moeten spelen, maar dat wordt vrijwel altijd omzeild of genegeerd. Dit beginsel moet ons en onze gezondheid beschermen tegen de gevaren van deze stoffen.

Daarmee wordt in door iedereen te begrijpen woorden, bedoeld dat voorkomen beter is dan genezen. Het betekent dat, wanneer wetenschappelijk bewijs voor iets onzeker is en er redelijke gronden zijn om bezorgd te zijn over schadelijke effecten, besluitvormers het zekere voor het onzekere moeten nemen en risico’s moeten vermijden.

Bij nieuwe chemische stoffen gaat de ontwikkeling zoveel sneller dan het onderzoek naar de negatieve gevolgen ervan, dat er nauwelijks sprake is van bescherming, waardoor het risico jaar na jaar groter zal worden dat we er chronisch ziek van worden en er uiteindelijk aan zullen overlijden. Dat daar door de overheden geen perk en paal aan wordt gesteld, bewijst dat die aan de halsband loopt van deze grote chemische bedrijven, ook al zal die er zelf ook wel beter van worden.

Genoeg over alle hindernissen op weg naar chronische gezondheid, hoe zit het met wat we er zelf aan kunnen doen? Om voorzichtig te beginnen, kan ik je aanraden om meer, biologische koffie te drinken! Ja echt. In koffie zitten namelijk enorm veel antioxidanten en andere gunstige bestanddelen die je gezondheid kunnen verbeteren.

Het zorgt, mits je biologische koffie met cafeïne drinkt, voor meer energie en minder calorieën. Het kan je stofwisseling zelfs met 3 tot 11% verhogen en het risico op diabetes 2 met maar liefst 23 tot 50% verlagen. Ook helpt het je om af te vallen, omdat koffie ervoor zorgt dat je je vol voelt. En als je je vol voelt, heb je geen behoefte aan meer voedingsproducten, waardoor het risico in het geval van voeding kleiner wordt.

Waarom is biologisch gezond?

Ik heb het vaak over de enorme voordelen die ‘biologisch’ voor onze gezondheid heeft. Biologisch is gezond omdat het geen chemische, synthetische of toxische stoffen bevat, en juist wel mineralen, vitamines, eiwitten, onverzadigde vetten, koolhydraten en vezels.

In de voedingsproducten die je in de supermarkt koopt, zijn die stoffen er tijdens de verwerking uit geraffineerd. ‘Geraffineerd’ betekent, kort samengevat, alle goede ingrediënten zijn eruit gehaald en sommige slechte stoffen zijn eraan toegevoegd. Het doel daarvan is om de winst te doen stijgen. Hoewel het raffinageproces vaak bestaat uit tientallen bewerkingen, zijn deze stoffen toch voordeliger voor de industrie dan dat die gewoon de natuurlijke varianten gebruikt.

Het raffinageproces laat uiteindelijk niets anders over dan makkelijk te verteren koolhydraten. Als je dat weet, kan je ook bedenken dat dat het risico op overeten en ziektes alleen maar kan verhogen. Als je dat niet gelooft, check het dan.

Wat je ook kan doen, is intermitterend vasten. Dat is een eetpatroon waarbij je afwisselt tussen periodes waarin je niets eet en periodes waarin je wel eet. De meest gebruikte vorm is een periode van 8 uur eten en 16 uur niet. Deze vorm is het meest populair omdat die het gemakkelijkst is vol te houden. Ik doe het al een jaar of 4 en sinds ik daarmee ben begonnen, ben ik net meer zoek geweest.

Wat kan je nog meer doen tegen de overload aan chemische, synthetische en toxische stoffen die dagelijks de lucht in worden gepompt door chemische bedrijven of in ons drankwater terechtkomen, waardoor ze veel meer kwaad dan goed doen? Zoals we weten worden deze hoogst schadelijke stoffen door ons lichaam in vetbolletjes verpakt en opgeslagen in onze buikholte, rond onze vitale organen.

Door te vasten en veel water te drinken worden deze schadelijke stoffen uit ons lichaam verwijderd. Als je aan sport doet, zal dat ook het lot zijn van sommige andere stoffen die door het zweten via de poriën in de huid ons lichaam ons lichaam verlaten.

Wat is detoxen?

Het is in wezen een dieet waarbij je de vetverbranding stimuleert. En aangezien het lichaam deze stoffen in vet verpakt, heeft opgeslagen in de buikholte, leidt ververbranding ertoe dat de stoffen vrij komen en door de vloeistof die je inneemt het lichaam uit worden geleid. Dat zou te weinig gebeuren omdat bepaalde chemicaliën je stofwisseling in de war brengen.

Het is als het ware een derde, kunstmatige manier om je lichaam schoon te maken. Dit gebeurt naast de natuurlijke manieren waarop ons lichaam zichzelf reinigt. Een derde manier om ervan af te komen, is een detox. Detoxen betekent letterlijk ‘ontgiften’. Door een combinatie van vasten, veel water – en soms sapjes – te drinken, verlaten deze gevaarlijke stoffen via je urine, ontlasting en ademhaling je lijf. Hoewel het het belangrijkste doel is om je lichaam schoon te maken, val je er ook nog eens vanaf.

Dat doet het lichaam op diverse manieren. Zo breekt je lever lichaamsvreemde of potentieel gevaarlijke stoffen af waarna ze je lichaam verlaten via de gebruikelijke weg.

Op de verpakking van heel wat voedingsmiddelen staat ook een waslijst E-nummers. Het zijn stoffen die worden toegevoegd en die je lichaam automatisch afbreekt en uitscheidt. Deze stoffen stapelen zich dus niet op: via de darmen gaan ze naar de lever die voor een snelle afbraak zorgt. Het is zeker niet zo dat je lever de niet-natuurlijke stoffen minder goed afbreekt en dat ze je weerstand verlagen.

In tegendeel zelfs, chemische stoffen als zware metalen, pcb’s en dioxines, kunnen zich wel opstapelen in je lichaam. Daar kan je jezelf tegen wapenen doordat je lever bijna alles wat je eet probleemloos verwerkt en dus naar buiten werkt. Zorg dus voor een gevarieerd en evenwichtig eetpatroon. Ga voor zo weinig mogelijk stof in huis en drink geen water uit loden leidingen of plastic petflesjes.

Ook de niet-natuurlijke stoffen die zijn toegevoegd, worden door de strenge Europese en Nederlandse regulatoren zien er nauwlettend op toe dat stoffen die de lever niet of onvoldoende afbreekt, niet of alleen in veilige hoeveelheden in je voeding terechtkomen. Zo legt Europa heel strenge regels op over de hoeveelheid dioxines en pcb’s in visvoer. Het enige wat jij hoeft te doen, is waken over een gezonde levensstijl.

Door van een kleiner bordje met kleiner bestek te eten, eet je automatisch minder. Kan je je dan voorstellen dat je daarvan afvalt? Als je dan ook nog veel vaker (minstens 40 keer) – tot de gezonde voeding bijna vloeibaar is – kauwt en daardoor langzamer eet, kan je begrijpen dat het lichaam dan de goede voedingsstoffen beter op kan nemen en er dus meer van kan profiteren?

Neem, ten slotte, supplementen zoals pro- en prebiotica, vitamine C, D en B en omega 3. Dat is supergezond en helpt ook nog eens mee bij het afvallen. Poets je tanden, doe aan krachttraining en maak je leefstijl actiever.

Voeg, als allerlaatste, dagelijks een eetlepel appelazijn toe aan een glas water. Uit een gecontroleerde studie met obese mannen die 12 weken lang 1 eetlepel appelazijn per dag kregen bleek dat hun tailleomvang gemiddeld afgenomen was met 1,4 cm.

En eet kleine, vette, wilde vis zoals zalm, haring, sardines, makreel en ansjovis.

Dit is rijk aan hoogwaardige eiwitten en aan omega 3-vetten die je tegen chronische ziektes beschermen.