IS ER EEN CORRELATIE TUSSEN HOGE BLOEDDRUK EN ONTSTEKINGEN?

door | interVentie, interVentie Les 3

Wat zijn de belangrijkste veroorzakers van een te hoge bloeddruk? Wat zijn de belangrijkste veroorzakers van ontstekingen en wat is de correlatie tussen deze twee? Maar vooral belangrijk is: welke invloed heeft het op je gezondheid en ziekte en wat kan je daar zelf aan doen? Om een conclusie te kunnen trekken, gaan we het eerst hebben over ‘bloeddruk’, daarna over ‘ontstekingen’ en uiteindelijk maken we daar pure chocola van.

BLOEDDRUK

Hoge bloeddruk is de belangrijkste doodsoorzaak in de wereld. In Nederland heeft ongeveer de helft van de mensen boven de 65 en ongeveer 25% van de volwassenen van middelbare leeftijd een (te) hoge bloeddruk.

Wat verstaan we onder een te hoge bloeddruk?

Bij een bloeddrukmeting worden twee waarden gemeten: de bovendruk en de onderdruk. De ideale bloeddruk voor volwassenen ligt rond de 130/85. Is de bloeddruk 140/90 of hoger, dan is hij te hoog. Deze meting kan gedaan worden door je huisarts, maar je kan het ook heel goed zelf doen. Dat laatste is vaak beter, omdat je je thuis meer op je gemak voelt en je kan de meting doen waar en wanneer je dat wil.

Wat veroorzaakt een te hoge bloeddruk?

Als je daar informatie voor zoekt, popt meeestal als eerste ‘erfelijke aanleg’ op. Omdat bij andere ziektes steeds meer als twijfelachtig wordt bestempeld, ga ik het daar niet over hebben. Als dit waar is, kan je er immers niet zo veel aan doen. Aan de leefstijlfactoren des te meer. Denk aan medicijngebruik zoals pijnstillers, ontstekingsremmers en antidepressiva, etc., overgewicht, roken, overmatig alcoholgebruik, te weinig bewegen, chronische stress en bewerkte voeding, dat zijn algemeen geaccepteerde oorzaken van een te hoge bloeddruk. Al deze leefstijlfactoren dragen sterk bij aan het ontstaan van (te) hoge bloeddruk. Alcohol is daarbij de meest onderschatte factor. Voor een natuurlijke oplossing, moeten we dus iets aan deze oorzaken doen.

Wat zijn de gevolgen van een te hoge bloeddruk?

De bloeddruk is de kracht waarmee het hart het bloed de vaten inpompt. Als die druk te lang te hoog wordt vanwege genoemde leefstijlfactoren, beschadigt dat de wanden van de slagaders en daardoor wordt de kans op hart- en vaatziekten en zelfs overlijden steeds groter. De voortdurende druk op de vaten kan schade aanrichten aan bijvoorbeeld de hartspier, slagaders, ogen, nieren en hersenen. Dat is een tikkende tijdbom. Bovendien kan dit weer leiden tot ontstekingen. Daar kom ik zo op.

Wat kan je er zelf aan doen?

Gelukkig veel meer dan jij misschien zou denken. Begrijpelijk want voor de leefstijlfactoren ben je zelf verantwoordelijk. Dus door je gedrag te veranderen, verander je je leefstijl en daarmee heb je invloed op zowel de bloeddruk als de ontstekingen. Zoals we hebben gezien is te hoge bloeddruk een groot risico voor je gezondheid. Het is goed te weten dat je daar zelfs iets aan kan doen. Immers als je gezond eet en drinkt – als het goed is weet je daar inmiddels alles van – dus bijvoorbeeld teveel geraffineerde zout of suiker binnenkrijgt, dan kan je daar iets aan doen.

Dat overgewicht en chronische stress niet bepaald meewerken, weten de meeste mensen wel maar dat dat precies de reden is dat je er daardoor zelf iets aan kan doen, komt bij hen vaak niet meteen boven als mogelijke oplossing. Toch kan je beter daar de oplossing zoeken dan in medicatie. Deze medicatie is vaak levenslang en kent altijd bijwerkingen, waar je dan weer nieuwe medicijnen voor nodig hebt. Je komt dan terecht in een vicieuze cirkel die je lijf meer slecht dan goed doet. Toch zien mensen dat toch als de eerste en gemakkelijkste remedie. Dan hoef je, behalve deze medicijnen te slikken, zelf niet zoveel te doen. De gevolgen neemt men dan op de koop toe.

Toch ligt het aanpassen van je leefstijl het meest voor de hand. Als je te dik bent, kan je je eetpatroon aanpassen en meer bewegen, waardoor je automatisch afvalt. Als je teveel alcohol gebruikt is de oplossing: minderen of stoppen. Als roken de oorzaak is en deze leefstijlfactor speelt sowieso altijd mee, dan kan je het probleem verkleinen door daarmee te stoppen. Ook aan stress kan je zelf veel doen. Daarover heb ik meerdere blogs geschreven en nu je weet dat medicatie je probleem eerder vergroot dan verkleind, kan je concluderen dat je beter voor het aanpassen van je leefstijl kan kiezen dan voor synthetische medicatie.

ONTSTEKING

We kennen twee soorten van ontstekingen: uitwendige, zoals een wondje of een kneuzing, en inwendige: ontstekingen binnenin je lichaam. De eerste (wonden) kan je verbinden en verder met rust laten. Je lichaam doet de rest. De tweede daarentegen, daar kan je zelf iets aan doen. Dan kan je weer voor de gemakkelijkste weg kiezen, medicijnen, of – het wordt eentonig – medicijnen gaan gebruiken. Als je weet dat ook dat meehelpt ontstekingen te verergeren, dan is dat geen logische oplossing.

Dat wil zeggen: de meeste inwendige ontstekingen genezen ook door de geneeskracht van het lichaam, als het immuunsysteem maar sterk genoeg is. Zolang je gezond leeft en geszond eet, gaat dat vaak vanzelf. Maar als je vast blijft houden aan een ongezonde leefstijl, gaat dat niet lukken. Als je veelal bewerkte voeding eet en drinkt, is dat een van de belangrijkste oorzaken van ontstekingen. Dat heeft vooral te maken met het feit dat deze synthetische medicijnen door ons lichaam niet herkend worden, dus lichaamsvreemd zijn, waar het lichaam dus niet mee om kan gaan. In dat geval is het dus echt zaak gezonder te gaan eten.

Wat is precies een inwendige ontsteking?

Een inwendige ontsteking is een reactie op lichaamsvreemde stoffen of een beschadiging in je lichaam. Deze reactie is een signaal dat het lichaam bezig is om de schade te herstellen en de ziekteverwekkers of schadelijke stoffen te bestrijden. Een chronische ontsteking gaat meestal gepaard met een verhoogde lichaamstemperatuur (koorts) en een. Met andere woorden: medicijnen verergeren de kwaal alleen maar, en dus blijft het aanpassen van je leefstijl verreweg de beste manier om daar iets aan te doen. Dat we dat niet doen heeft te maken met onze instelling en cultuur: we zijn gewend om bij iedere gezondheidsklacht direct naar de huisarts te gaan en die, zo weten we allemaal, geeft ons een verwijsbriefje mee voor de apotheek. Daarnaast komt het niet in ons hoofd op dat de klacht wel eens te maken kan hebben met onze leefstijl. En zelfs als dat wel zo zou zijn, is het voor veel mensen een brug te ver om te stoppen met alcohol of roken, zelfs als dat ons leven kan redden.

Wat veroorzaakt een inwendige ontsteking?

Zoals ik al zei lichaamsvreemde stoffen. Deze komen meestal door je mond binnen: synthetische, chemische stoffen in je voeding. Deze stoffen hebben voedingsbedrijven erin gestopt omdat het voldoet aan onze wensen; wij willen zoet, dus maakt de industrie op bestelling zoete stoffen zoals aspartaam, glucose fructosestroop of geraffineerde suiker en stopt die in voedingsproducten, zodat jij die gaat kopen. Maar voeding is (lang) niet de enige weg waarlangs wij deze gevaarlij, vaak toxisce stoffen binnen krijgen. Deze chemische stoffen zitten bijna in alles wat we in huis nemen: meubels, vloerbedekking, verf, schoonmaakmiddelen, luchtverfrissers, wc-reinigers, kunstmatige geurtjes, afwasmiddelen, etc.), maar ook schoonheidsmiddelen zoals lippenstift, parfums, crèmes, etc. en plastics.

Kortom er bestaan inmiddels duizenden en duizenden van deze stoffen die in producten zitten, en de afvalstoffen van die bedrijven komen we tegen in oppervlaktewater (en inmiddels ook in ons drinkwater) en in de lucht die we door de neus en de mond inademen, of langs een omweg en onbewust binnenkrijgen door ons voeding; omdat deze stoffen op de aarde neerdalen en zo in de producten terechtkomen die op ons bord liggen. Maar ook bacteriën, virussen en schimmels veroorzaken ontstekingen, net als straling. Er is bijna geen ontkomen aan.

Maar een andere, heel belangrijke oorzaak van ontstekingen is chronische stress. Chronische stress kan op meerdere manieren tot ontstekingen leiden. Veel heeft net als bij te hoge bloeddruk te maken met je voedingspatroon en je leefstijl. Als je niet meer weet hoe je uit een in je ogen levensgevaarlijke situatie kan komen, als je denkt dat je lichaam en je geest uitputten je niet deert of daar uberhaupt niet bij stilstaat. Als je, met andere woorden, niet goed zorgt voor je lichaam.

Stress ontstaat als je brein je manier van leven niet meer kan bijhouden. Dat kan ervoor zorgen dat er zoveel schade aan je lichaam en gezondheid ontstaat, dat je immuunsysteem het niet meer aankan. Dit kan er zelfs toe leiden dat er vier keer zoveel immuun cellen in je bloed zitten dan zonder stress. Dat lijkt positief, immers des te meer immuun cellen, hoe beter je bescherming. Maar helaas, uit onderzoek is gebleken dat ongecontroleerde chronische stress ertoe kan leiden dat deze cellen opnieuw geprogrammeerd worden en in plaats van de ontstekingen te genezen deze juist veroorzaken. Dan beland je van de wal in de sloot.

Hoe herken je ontstekingen?

Bijvoorbeeld door koorts, zwelling, pijn, een ziek gevoel, gebrek aan eetlust, vermoeidheid, kortom algemene gevoelens van onbehagen die je niet direct koppelt aan stress.

Wat gebeurt er dan in het lichaam?

Het aanpakken van acute ontstekingen begint als de immuun cellen die het dichtst in de buurt zijn onderscheid maken tussen lichaamseigen stoffen en lichaamsvreemde stoffen. Lichaamseigen is wat het immuunsysteem herkent, en lichaamsvreemd is wat het immuunsysteem niet herkent. Bij lichaamseigen moet je denken aan beschadiging van de lichaamscellen en bij lichaamsvreemd aan onbekende stoffen zoals chemische en toxische stoffen en pathogenen (ziekteverwekkers (bacteriën, kankercellen en virussen).

Bij lichaamsvreemde stoffen geven de immuun cellen een lichaamseigen stof af: ontstekingsmediatoren. Deze ontstekingsmediatoren worden uitgestoten als een ontstekingsreactie moet worden opgewekt. Dit heeft een verhoogde doorbloeding tot gevolg. Dit zorgt voor een verlaagde stroomsnelheid van het bloed en een verhoogde doorlaatbaarheid van de vaatwand van de haarvaten, waardoor er meer vocht en eiwitten de bloedbaan uitgaan dan normaal, wat er weer toe leidt dat er meer vocht en witte bloedcellen in het ontstoken weefsel achterblijft. De laatsten breken dode cellen af en verwijderen de ziekteverwekkers. Dit alles met het doel om de ontsteking te verhelpen en beschadigingen te herstellen (regeneratie).

Het wetenschappelijk bewijs

Onderzoekers van een groot ziekenhuis en de Harvard Medical School deden samen een uitgebreide studie onder meer dan 21.000 vrouwen van 45 jaar en ouder die werd gepubliceerd in de ‘Journal of the American Medical Association’. Gemiddeld werden de vrouwen ongeveer acht jaar gevolgd. Voor het begin van de studie had geen van deze vrouwen last van hoge bloeddruk of hart- en vaatziekten. Het onderzoek begon met het analyseren van het bloed om de waarde te meten van het zogenaaamde C-reactief proteïne. Dat is een goede indicator voor de graad van ontstekingen in het lichaam. Over de gehele duur van het onderzoek ontwikkelde ongeveer een kwart van de vrouwelijke deelnemers hypertensie, een verhoogde bloeddruk.

Hoge waarde C-reactief proteïne

Hieruit blijkt de correlatie tussen een te hoge bloeddruk en ontstekingen. Daarbij ging het dus vooral om de waarde van het C-reactief proteïne. Om een zo objectief mogelijk beeld te krijgen, wogen ze andere risicofactoren zoals leeftijd, overgewicht, roken, alcoholconsumptie, gebruik van hormonen of eventuele hartziektes, te hoge choletserolwaardes of diabetes in de familie niet mee.

En wat stelden ze vast? Dat er inderdaad een duidelijk verband is tussen hoge waardes voor het C-reactief proteïne (dat dus een aanwijzing is voor ontstekingen in ons lichaam) en een verhoogde bloeddruk. Zelfs na het toepassen van de hierboven vermelde correcties hadden vrouwen met de hoogste indicator-waardes voor ontstekingen nog altijd 50% meer kans om last te krijgen van hoge bloeddruk dan vrouwen die de minste ontstekingen leken te hebben. De onderzoekers concluderen dan ook dat er voldoende bewijs is voor de stelling dat ontstekingen een belangrijke rol spelen in het ontwikkelen van een hoge bloeddruk (en andersom).

Welke verband tussen hoge bloeddruk en ontstekingen is er?

Volgens professor Grundy van de Universiteit van Texas ligt er misschien een verklaring in het metabolisme.

Een voorbeeld: Als iemand erg veel lichaamsvet heeft, kunnen stoffen vrijkomen uit vetcellen die ontstekingen kunnen veroorzaken. Andere factoren zoals een te hoog gehalte aan slechte of een te laag gehalte aan goede cholesterol, insuline-resistentie en diabetes kunnen aderwanden beschadigen en zo aan de basis liggen van een proces dat leidt tot ontstekingen. Wanneer al deze factoren samengaan spreken we van het metabolisme-syndroom en dan zijn de symptomen inderdaad vaak hart- en vaatproblemen, een hoge bloeddruk en ontstekingen.

Nog een mogelijke verklaring: roken als gemeenschappelijke boosdoener. Roken veroorzaakt immers zowel ontstekingen als een verhoogde bloeddruk. Ook is er de theorie dat misschien enkel het hebben van een te hoge waarde aan C-reactieve proteïnes, en niet zozeer de daaraan gekoppelde infecties door een complex proces, oorzaak is van het dichtslibben van de aderen wat uiteindelijk leidt tot een verhoogde bloeddruk. Ook dit klinkt logisch; als het bloed alle ruimte krijgt om te stromen, zit er minder druk op dan dat het zich koste wat het kost door dichtgeslibe aderen moet wurmen.

Wat kan je er zelf aan doen?

De allopathische zorg gebruikt doorgaans synthetische ontstekingsremmende middelen (bijvoorbeeld NSAID’S), waarvan de bekendste zijn aspirine en ibuprofen, maar deze lijst is veel en veel langer. Dat geldt ook voor bloeddrukverlagende medicijnen. De allopathische zorg kent 9 groepen, waaronder per groep tientallen medicijnen vallen. Geen wonder dat je mensen vaak met plastic tassen vol aan medicijnen de apotheek ziet verlaten. Deze hebben overigens gemeen dat ze zonder uitzondering  bijwerkingen hebben.

Maar gelukkig kan je er zelf ook heel veel aan doen, maar dan zonder die bijwerkingen. Veel komt overeen met wat je aan een te hoge bloeddruk kunt doen.

1. Medicijnen afbouwen

Om te beginnen is het doorgaans een heel goed idee om het gebruik van de zojuist genoemde synthetische medicijnen af te bouwen. Lichaamsvreemde stoffen leiden namelijk tot ontstekingen in plaats dat ze die genezen.

Alternatieven: natuurlijke supplementen

2. Minder water

Door aanpassingen aan je voedingspatroon of aan je leefstijl kan je zowel een te hoge bloeddruk als ontstekingen voorkomen en verhelpen. Om met het eerste te beginnen: meer water drinken is altijd goed, maar zeker als het om een te hoge bloeddruk gaat. Een van de oorzaken van een te hoge bloeddruk is namelijk dat we te weinig water drinken. Daardoor trekken je bloedvaten samen, dus moet je hart harder werken om het bloed rond te pompen en stijgt dus je bloeddruk.

Daarom is water drinken een simpele manier om je bloeddruk snel te verlagen. Met een belangrijke kanttekening: schoon water! Aangezien het aantal chemische stoffen flink uit de hand loopt, kan het waterzuiveringsbedrijf dit niet bijhouden. Ook het water in plastic flessen is besmet; daardoor krijgen veel mensen (met name schoolkinderen) mininieme deeltjes plastic binnen. Ongeveer 75% van alle schoolgaande tieners heeft plastic in zijn lijf. Dat dat niet meehelpt moge duidelijk zijn.

Alternatieven: een filterkan of een filter op je waterkraan dat deze stoffen eruit filtert. Als je wel water uit een fles drinkt, zorg dan dat dat een glazen fles is.

3. Stop met geraffineerd zout

Een belangrijke factor bij te hoge bloeddruk is geraffineerd zout. Dat is zout waar alle natuurlijke stoffen, zoals mineralen, uit zijn geraffineerd. Aangezien de voedingsbedrijven al jaren weigeren om iets te doen aan de hoge zoutgehaltes in hun producten, leidt dat er mede toe dat veel mensen die ongezond eten, een (veel) te hoge bloeddruk hebben.

Alternatieven: in plaats van geraffineerde zout – het zout dat bij de meeste mensen, maar ook in restaurants, op tafel staat – kan je beter overstappen op natuurlijke zout, zout waar al die 84! gezonde mineralen nog in zitten. Denk aan Himalaya- en Keltisch zout. Deze kan je het beste kopen in gezondheidswinkels (dus niet in de supermarkt).

4. Laat bewerkte producten staan

Bewerkte producten zijn producten waarin chemische, synthetische stoffen zijn vewerkt die zijn ontwikkeld in een laboratorium en daar net als de (geraffineerde) suiker en zout, om twee redenen in zijn gestopt; ten eerste omdat daarmee aan onze wensen wordt voldaan: de zoete smaak, lang houdbaar, ziet er mooier uit, etc. En ten tweede omdat deze stoffen spotgoedkoop zijn, wat ten goede komt aan de torenhoge winsten die deze bedrijven boeken. Een win-win situatie voor de industrie.

Maar niet voor de consument; aangezien deze lichaamsvreemde stoffen in je lichaam tot ontstekingen kunnen leiden, is het logisch om ervoor te zorgen dat je die zo weinig mogelijk binnenkrijgt. Als je weet dat we zo’n miljoen lichaamsvreemde stoffen binnen kunnen krijgen en een gemiddeld immuunsysteem daar slechts de helft van kan uitschakelen en opruimen, blijven er nog heel veel in ons licaam achter. Om ons immuunsysteem te versterken, is het dus goed om aan onze leefstijl te werken.

Door (bewerkt) vlees en vleeswaren te vermijden, want daarin zit naast synthetische stoffen als hormonen en antibiotica, een heel arsenaal aan chemische e-nummers. Ook calorievrije gezoete frisdranken worden gezoet met synthetische, lichaamsvreemde stoffen (bijvoorbeeld aspartaam), dus ook die kan je maar beter vermijden, net als  bewerkte zuivelproducten en in het algemeen: alle bewerkte producten. Verder draagt een lager stresslevel, meer bwegen en ontspannen en beter, dieper slapen bij aan een gezonder lichaam met minder ontsekingen en een sterker immuunsysteem.

Alternatieven: door gezonder te eten, versterk je je immuunsysteem waardoor het percentage aan opgeruimde lichaamsvreemde stoffen omhoog gaat. Dat is een win-win situatie die wel in het belang is van onze gezondheid. Om je immuunsysteem te versterken, zijn natuurlijke (biologische) producten nodig. Voeg daarom biologische (onbewerkte) vezel-, vitamine- en mineraalrijk voedsel toe aan je eetpatroon. Zorg er ook voor dat je een gevarieerd pakket aan biologische groente en fruit eet en drinkt waardoor je meer gezonde micronutrienten binnenkrijgt, die een heel belangrijke rol spelen om geszond te blijven.

5. Stop met toegevoegde suikers

Toegevoegde suikers is een van de belangrijkste reden waarom het lichaam last heeft van ontstekingen. Een hoger bloedsuikergehalte zorgt namelijk voor meer ontstekingen in het lichaam en in het bloed. Dat komt eveneens omdat deze vorm van suiker onbekend is bij het lichaam. Onze genen zijn daar dus niet op voorbereid waardoor het lichaam maar wat doet en alles verkeerd gaat. Lees: ontstekingen.

Hoe herken je die toegevoegde suikers? De meeste toegevoegde suikers eindigen op -ose. Lees daarom altijd de etiketten in de supermarkt. Het zal je verbazen waar deze suiker allemaal aan wordt toegevoegd.

Alternatieven: biologische suiker, honing of Stevia.

6. Eet minder of geen transvetten

Ook deze vetten herkent ons lichaam niet als voeding, omdat ze onbekend zijn voor het lichaam, dus lichaamsvreemd. Dat zorgt, zoals gezegd, voor ontstekingen. Vermijd daarom ook transvetten. Hiervoor geldt eveneens dat je de etiketten in de supermarkt goed moet lezen.

Alternatieven: producten waar geen transvetten in zitten. Advies: biologisch, daar zitten sowieso geen chemische producten in.

7. In het algemeen: pas je leefstijl aan!

Kom dus met je luie kont van de bank af. Ga meer bewegen, minder zitten, doe meer aan ontspanning (bijvoorbeeld meditatie) en vooral zorg dat je van de stress afkomt.

Alternatieven: wandelen, sporten, fietsen, zwemmen, oefeningen doen, etc. Onderbreek sowieso elk half uur je zitpatroon met enkele minuten bewegen: loopjes, trap op en af, oefeningen doen, hardlopen op je plaats, etc. Als je last hebt van chronische stress moet je daar ook iets aan doen. Dat heeft op heel veel fronten een negatieve invloed, dus ook op de hoogte van je bloeddruk en ontstekingen. Loslaten is daarvoor een voorwaarde. Beluister bijvoorbeeld de podcast van arts Maarten Klatte. Volgende week vrijdag is hij tussen 11 en 12 te gast in de Chronisch Gezondshow te beluisteren bij Omroep Almere.

Alternatieven: zorg voor voldoende (diepe) slaap, minder of geen stress, stop met roken, minder (of stop) met alcohol, ontspan regelmatig door te mediteren en val af als je te dik bent; ook daar draagt het hiervoor genoemde voedings- en leefstijlpatroon trouwens aan bij.

8. Laat je doormeten.

Nog een laatste tip: laat je regelmatig controleren op je bloedruk en je bloed (chemische stoffen, maar ook gezonde stoffen) zodat je er op tijd iets aan kan doen. Welke gezonde voedingsstoffen krijg je binnen en hoeveel wordt daarvan goed opgenomen? Of schaf zelf een bloeddrukmeter aan. Verder kan je je regelmatig laten testen op het C-reactief proteïne. Dit kan een goede voorspeller zijn van eventuele hart- en vaatziekten. Door dat te testen, kan je de ellende voor zijn. Misschien vallen er dan in de toekomst minder slachtoffers aan hart- en vaatziektes.

Maar doe iets….

Als je doet wat je altijd deed, dan zal je krijgen wat je altijd kreeg. Knoop dat in je oren. Weet dat elke 2,5 gram (geraffineerd) zout minder, leidt tot een verlaging van zowel de onderdruk als de bovendruk van je bloed met 0,7 mmHG. Als iedereen zich alleen al zou houden aan de geadviseerde 6 gram zout per dag, zouden er per jaar zo’n 2.500 mensen minder overlijden aan hart- en vaatziekten. Stel je nu eens voor dat je het gehalte aan geraffineerd zout tot vrijwel 0 kan reduceren. Natuurlijk zout is lichaamseigen, dus dat heeft alleen maar invloed op een gezonder lichaam, in plaats van een ongezonder lichaam.

Conclusie

Deze blog maakt klip en klaar duidelijk dat onze leefstijl een enorme positieve of negatieve invloed kan hebben op onze bloeddruk en daarmee op ontstekingen, maar ook op overgewicht. Daarmee is ook duidelijk dat je het een niet los kan zien van het ander: te hoge bloeddruk veroorzaakt onstekingen en ontstekingen kunnen zorgen voor ernstige ziektes zoals hart- en vaatziektes, overgewicht en obesitas, en een verhoogde bloeddruk.

Is dat logisch? Ja, dat is logisch. Als iemand erg veel lichaamsvet heeft, kunnen stoffen vrijkomen uit vetcellen die eveneens ontstekingen kunnen veroorzaken. Andere factoren zijn: een hoog percentage slecht cholesterol of een te laag percentage goed cholesterol. Dat leidt tot insuline-resistentie en diabetes. Daardoor kunnen aderwanden beschadigen en zo eveneens aan de basis liggen van een proces dat leidt tot ontstekingen.

Wanneer al deze factoren samengaan spreken we van het metabolisme-syndroom en dan zijn de symptomen inderdaad vaak een te hoge bloeddruk en ontstekingen, wat, zoals gezegd, een van de de oorzaken is van  hart- en vaatproblemen. Datzelfde zien we bij roken. Dit veroorzaakt eveneens zowel ontstekingen als een verhoogde bloeddruk en…., juist, hartproblemen. Net zoals chronische stress….

Wie nu nog durft te zeggen dat hart- en vaatproblemen niets te maken hebben met een ongezonde leefstijl en blijft volhouden dat alleen synthetische medicijnen deze problemen kunnen oplossen die denkt niet goed na. Want deze synthetische medicijnen zijn…. lichaamsvreemd. I rest my case.

Maar nog mooier is het volgende: als hiermee bewezen is dat onbewerkte, lichaamsvreemde voeding ontstekingen veroorzaakt en natuurlijke, onbewerkte voeding dit kan voorkomen, dan is het toch klip en klaar dat een natuurlijk (biologisch) voedingspatroon en een actieve leefstijl kan voorkomen dat er duizenden mensen doodgaan door hart- en vaatziektes. Waarom blijven overheid en industrie zich hier zo tegen verzetten?