Inmiddels is al vaker aangetoond dat biologische voeding veel gezonder is dan niet-biologische; geen e-nummers als aspartaam, pesticiden, hormonen, zware metalen, etc. Waar de reguliere voedingsproducten bijna per definitie leiden tot overgewicht, obesitas, diabetes, hart- en vaatziektes en zelfs kanker, voorkomt biologische voeding deze ziektes, en helpt zelfs om daarvan te genezen.
Steeds meer mensen weten dat inmiddels. Gek genoeg gaat het slecht met natuur- en biologische winkels en -supermarkten. Hoe kan dat toch? Dat komt omdat de supermarkt zich ook op deze markt heeft gestort, en veel mensen zwichten voor de prijs. Het is goedkoper (denken ze). Maar is dat eigenlijk wel zo?
Wat is het?
Biologisch betekent, kort samengevat, onschadelijk voor mens, dier en milieu. Biologische boeren kunnen pas na een proefperiode van vijf jaar, een biologisch bedrijf starten. De producten die ze voortbrengen worden streng gekeurd door een onafhankelijke bedrijf. Bij biologische voeding weet je zeker dat je geen geraffineerde voedingsproducten of GMO’s binnen krijgt.
Wat zijn de risico’s en kansen?
Biologische voeding is volgens velen duurder dan de voeding in de supermarkt. Dat is slechts ten dele waar. Biologische producten in de supermarkt zijn niet per definitie duurder dan in een natuur- of biologische winkel? Wel bestaan er prijsverschillen tussen bepaalde producten. Ook als je, wat de Consumentenbond gedaan heeft, honderdvijftig producten bij de verschillende winkels en supermarkten met elkaar vergelijkt, zit er prijsverschil tussen biologisch en niet-biologisch, maar als je alleen naar de biologische producten kijkt, is dat verschil miniem. Sterker nog als je de acties meerekent, ben je steeds vaker bij de biologische winkels goedkoper uit.
Bovendien kun je zelf veel doen aan de hoogte van je kassabon. Een voorbeeld: in plaats van dagelijks een stuk industrieel vlees, is een paar keer per week een kleiner stuk biologisch vlees goedkoper, gezonder en lekkerder. Groente en fruit (maar ook vlees) kun je ook rechtstreeks bij de boer of bij coöperaties aanschaffen. Als je weet dat een boer slechts een klein deel van de verkoopsprijs krijgt voor zijn product, is het zowel voor jou als voor de boer veel interessanter om het rechtstreeks aan jou te verkopen.
Hoewel het logisch is dat biologisch duurder zou moeten zijn, is dat dus lang niet altijd het geval; Ga maar na, de biologische teelt is veel arbeidsintensiever, dan de teelt door landbouwers die hun producten voor een paar centen afleveren bij AH (Gevolg: onze landbouwgronden worden uitgewoond, de producten zijn bespoten en zowel water als lucht wordt verontreinigd). Dat geldt ook voor de biologische winkels: Personeel heeft kennis van zaken en hart voor de zaak, dit in tegenstelling tot personeel in de supermarkt: scholieren die het werk voor een habbekrats doen, en je wel kunnen wijzen waar iets ligt, maar je niets kunnen vertellen over gezondheidsvoor- of nadelen.
En last but not least: supermarkten bepalen hun prijs mede op basis van de prijs die haar concurrenten hanteren, terwijl bij de natuurwinkels de kwaliteit van het product voorrang heeft. Maar er is nog een belangrijke reden waarom biologisch duurder is, of zou moeten zijn: de traditionele landbouw wordt wel gesubsidieerd en de biologische niet. Ook dat is gek: ziekmakende producten worden wel gesubsidieerd, beter makende producten niet.
Een ander groot verschil tussen de twee soorten winkels is hoe de producten verpakt worden. Om een voorbeeld te geven: om biologisch en niet biologisch gescheiden te houden, moet (van Europa) een van de twee in plastic worden verpakt. En aangezien er van biologische producten (nog) veel minder worden verkocht dan de niet-biologische, is het goedkoper om de biologische producten in plastic te verpakken ipv de niet-biologische. De verpakking kost tussen de vijf en de twintig cent. Daardoor wordt biologisch dus ook ongewild duurder en kiezen we eerder voor niet-biologische producten.
Dan nog dit: we gebruiken per jaar ongeveer tweehonderdzestig!!! tasjes per persoon, dat zijn zo’n vijfentwintig miljoen kilo (25.000.000) aan plastic per jaar, een vreselijke verspilling van energie en middelen. In de natuurwinkels zijn plastic tasjes uit den boze! Je neemt gewoon je eigen boodschappentas mee, of je koopt er eentje in de natuurwinkel, niet van plastic, gewoon een stevige tas die jaren mee gaat.
Maar er zijn nog (veel) meer nadelen of risico’s/kansen aan biologische producten kopen in de supermarkt; De supermarkt levert meestal geen lokale producten, zoals kaas van de nabije kaasboerderij. De natuurwinkel doet dat juist wel. Dat is niet alleen heel herkenbaar en tastbaar voor de consument, het stimuleert ook de lokale economie. Daarnaast is het voor de klant – ook niet onbelangrijk – controleerbaar. Hij kan bijvoorbeeld langs gaan bij de producent en hem op de man af vragen stellen. Waar je in de supermarkt té vaak wordt genept met mooie – maar niet op waarheid berustende – filmpjes en plaatjes, zijn de producten van de lokale producent eerlijker en simpel controleerbaar.
What about biologische producten in de supermarkt?
Verder is het nog maar de vraag of je ook echt met biologische producten de supermarkt uit gaat. Het lijkt er op dat er veel ‘biologische’ producten in de supermarkt liggen, die helemaal niet ‘biologisch’ zijn. Helaas wordt een deel weliswaar aangeduid met de kreet ‘bio’ of ‘100% natuurlijk’, maar heeft het gek genoeg niet het keurmerk ‘Biologisch’. Deze kreten zeggen namelijk helemaal niets, zijn aan wet noch regel gebonden. Dat neemt niet weg dat er in de supermarkt ook producten staan die wel dit etiket hebben. De vraag is of deze producten ook goedkoper zijn dan in de biologische winkel. Ik betwijfel het.
Maar de belangrijkste reden dat ik dit stukje schrijf, is dat ik me ernstig zorgen maak over de toekomst van biologisch. Omdat wij met z’n allen onze biologische boodschappen bij de supermarkt kopen, daalt de omzet van de eerlijke biologische- en natuurwinkels. Maar wat als alle natuur- en biologische winkels het loodje leggen, wat gaan Albert Heijn en consorten dan doen denk je? Op z’n minst gaan de prijzen omhoog, en in het ergste geval zo erg dat niemand ze meer koopt. Hoe dan ook worden we dan afhankelijk van een partij die niets op heeft met onze gezondheid, alleen met de inhoud van onze portemonnee. Willen we dat? Bovendien zorgt onze overheid voor de verkeerde informatie en subsidies voor de supermarkten en niet voor de veel gezondere natuurlijke voeding.
Wat kan ik daarmee?
Uit dit alles kunnen we de bijna onvermijdelijke conclusie trekken dat boodschappen doen in een natuur- of biologische winkel beter is voor jezelf, de boeren, de dieren, de aarde en het milieu, maar dat het dankzij de aanpak van de industrie en de steun van de overheid, meestal wel een stuk(je) duurder is dan wat je in de reguliere winkels kunt kopen.
Overigens is het niet per se zo dat je in de supermarkt goedkoper uit bent. Het is een kwestie van kritisch inkopen, anders eten en drinken en daarmee je verantwoordelijkheid nemen voor je gezondheid, dierenwelzijn en ons milieu. Ga dan eens voorzichtig een kijkje nemen bij een biologische winkel in jouw stad of een stad in de buurt. Wil jij dat?
Als je wilt weten of een product echt biologisch is, zet dan de app van the Questionmark op je telefoon (https://www.thequestionmark.org)